Thảo dược tăng cường trí nhớ dành cho các sĩ tử trong mùa thi

Trong y học cổ truyền, có khá nhiều thảo dược được sử dụng nhằm mục đích cải thiện trí nhớ và dự phòng tích cực chứng “kiện vong” (hay quên), một căn bệnh thường gặp và đang có xu hướng gia tăng, kể cả ở lứa tuổi học đường. Các vị thuốc này được xếp chung vào nhóm dược vật có công dụng “kiện não ích trí”.

Những vị thuốc này cũng sẽ giúp ích cho các học sinh chuẩn bị bước vào mùa thi đại học, cao đẳng...

Hồ đào nhân: vị ngọt, tính ấm, có công dụng bổ thận cố tinh, ôn phế chỉ khái, ích khí dưỡng huyết bổ não ích trí, nhuận tràng thông tiện. Hồ đào nhân có giá trị dinh dưỡng rất cao, cứ mỗi 100g có chứa 58 - 74g chất béo, chủ yếu là các acid béo không no, 18g chất đạm 10g chất vô cơ, nhiều loại vitamin như B1, B2, C, E... và các nguyên tố vi lượng như Ca, P, Fe, Zn, Mg... và một lượng lớn photpholipid và lysine rất cần cho cấu trúc và hoạt động của não bộ. Bởi vậy, hồ đào nhân là một trong những thực phẩm - vị thuốc rất có lợi cho việc cải thiện khả năng ghi nhớ. Cách dùng đơn giản là kiên trì ăn hàng ngày 1 - 2 trái hồ đào hoặc dùng 30g hồ đào nhân nấu cháo ăn cùng với gạo tẻ hoặc dùng hồ đào 250g, vừng đen 250g, đường đỏ 500g, hồ đào và vừng đen sao vàng, đường đỏ hòa với nước đun cô thành dạng keo rồi bỏ hồ đào và vừng đen vào cô tiếp một lát là được, đổ ra đĩa sâu lòng có thoa mỡ, để nguội rồi cắt ra thành từng miếng nhỏ, mỗi ngày ăn 2 lần, mỗi lần 3 miếng.

Long nhãn: vị ngọt, tính ấm, có công dụng ích tâm tỳ, bổ khí huyết, kiện não ích trí. Y thư cổ Khai bảo bản thảo cho rằng long nhãn có khả năng “quy tỳ nhi ích trí” (bổ tỳ mà có ích cho trí tuệ). Sách Bản thảo cương mục cũng viết: “Long nhãn khai vị ích tỳ, bổ hư trường trí” (long nhãn kiện tỳ vị, bồi bổ hư nhược và làm khỏe tinh thần). Nghiên cứu hiện đại cho thấy, long nhãn có khả năng điều chỉnh hoạt động của vỏ não và cải thiện khả năng ghi nhớ. Để phòng chống tích cực chứng “kiện vong”, dân gian thường dùng long nhãn 500g, đường trắng 500g, nấu thành cao đặc, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 10 - 15ml hoặc dùng long nhãn 15g, hồng táo 15g, gạo tẻ 50g, ba thứ đem ninh thành cháo, chế thêm một chút đường chia ăn 2 lần trong ngày hoặc dùng long nhãn 30g, gà giò 1 con nặng chừng 1kg, gà làm thịt, bỏ nội tạng rồi cho long nhãn cùng gia vị vào trong bụng, đem hầm cách thủy trong 1 giờ, ăn nóng.

Nấm linh chi: vị ngọt, tính bình, có công dụng dưỡng tâm an thần, ích khí bổ huyết, tư bổ cường tráng, kiện não ích trí, được mệnh danh là “tiên thảo” (cỏ tiên). Nghiên cứu lâm sàng hiện đại cho thấy linh chi có khả năng hỗ trợ trị liệu rất tốt đối với những bệnh nhân tâm căn suy nhược (suy nhược thần kinh), thất miên (mất ngủ), kiện vong (hay quên)... do tâm tỳ hư nhược. Thường được dùng dưới dạng linh chi thô 3 - 6g hãm uống thay trà mỗi ngày 2 lần hoặc các dạng đã được bào chế như viên nang, trà tan, cao lỏng thuốc nước theo chỉ định của thầy thuốc Có thể dùng dưới dạng một loại trà tổng hợp gồm nấm linh chi 15g, hoàng kỳ 20g, kê huyết đằng 15g, hoàng tinh 15g, tất cả sấy khô, tán vụn, đem hãm với nước sôi trong bình kín, sau chừng 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày, có thể hòa thêm một chút đường phèn cho dễ uống.

Nhân sâm: vị ngọt, tính ấm, có công dụng đại bổ nguyên khí, định tâm ích trí, là vị thuốc - thực phẩm đứng đầu trong nhóm dược liệu có công dụng bổ khí. Nghiên cứu hiện đại cho thấy nhân sâm có khả năng cải thiện chuyển hóa của tổ chức não, hưng phấn và tăng cường tính linh hoạt của hệ thần kinh nâng cao khả năng ghi nhớ. Bởi vậy nhân sâm cũng là một trong những thực phẩm - thuốc rất hữu ích cho việc làm tăng trí nhớ phòng chống suy nhược thần kinh và chứng hay quên do khí huyết suy nhược. Thường được dùng dưới nhiều dạng như trà sâm rượu sâm, viên nang, cao lỏng món ăn - bài thuốc, ví như dùng nhân sâm 10g, hạt sen bỏ tâm, đường phèn 30g, ba thứ cho vào bát đem chưng cách thủy trong 1 giờ rồi ăn cả nước lẫn cái.

Đông trùng hạ thảo: vị ngọt, tính ấm, có công dụng bổ hư tổn ích tinh huyết, là một trong những vị thuốc - thực phẩm nổi tiếng của y học cổ truyền, sánh ngang với nhân sâm và nhung hươu, thường được dùng để chữa chứng “kiện vong” do thận hư Tác dụng dược lý của đông trùng hạ thảo hết sức phong phú, trong đó có tác dụng trấn tĩnh, tăng cường sức chú ý và nâng cao năng lực ghi nhớ. Khi dùng dưới dạng thô, người ta thường chế biến đông trùng hạ thảo thành các món ăn - bài thuốc cùng với thịt vịt, ba ba, tôm nõn thịt lợn nạc Ví như, dùng đông trùng hạ thảo 10g, tôm nõn 20g gừng tươi và gia vị vừa đủ. Đông trùng hạ thảo và tôm nõn rửa sạch rồi cho vào nồi đất cùng với gừng tươi, đổ một lượng nước thích hợp, dùng lửa to cho sôi rồi đun trong 30 phút bằng lửa nhỏ, chế đủ gia vị, ăn nóng.

Liên nhục (hạt sen): vị ngọt, tính bình, có công dụng bổ tỳ chỉ tả, ích thận cố tinh, dưỡng tâm an thần. Y thư cổ Thần nông bản thảo kinh viết “Liên nhục, bổ trung, dưỡng thần, ích khí lực, trừ bách bệnh, cửu phục khinh thân nãi lão” (hạt sen bổ tỳ vị, có lợi cho thần khí, trừ được trăm bệnh, dùng lâu làm nhẹ người và kéo dài tuổi thọ). Thường được dùng dưới dạng chế biến thành các món ăn - bài thuốc như mứt sen, chè hạt sen cháo hạt sen... ví như dùng hạt sen 20g, long nhãn 20g đường phèn 30g, ba thứ đem nấu chè ăn trong ngày hoặc dùng hạt sen 20 hạt, long nhãn 15g bá tử nhân 9g toan táo nhân 9g, tất cả đem ninh nhừ rồi chế thêm đường phèn, chia ăn 2 lần trong ngày.

Kỷ tử: vị ngọt, tính bình, có công dụng tư bổ can thận làm sáng mắt và nhuận tràng. Dân gian thường dùng kỷ tử để phòng chống chứng “kiện vong” và tăng cường trí nhớ bằng cách lấy kỷ tử 30g, não dê 1 bộ, đem hấp cách thủy ăn hoặc lấy kỷ tử 10g hoài sơn 30g, não lợn 1 bộ, hấp cách thủy ăn hoặc kỷ tử 20g, hồng táo 6 quả trứng gà 2 quả, tất cả đem nấu chín, sau đó bóc bỏ vỏ trứng rồi đun thêm 15 phút nữa là được, chế thêm gia vị ăn nóng, mỗi tuần 2 lần.

Ngoài ra, theo dinh dưỡng học cổ truyền, còn nhiều loại thảo dược khác cũng có công dụng làm tăng trí nhớ như đại táo ngân nhĩ mộc nhĩ bách hợp, khiếm thực, hoàng tinh hoàng kỳ nấm hương hạt dẻ ích trí nhân...