Loét dạ dày tá tràng - Triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh

Loét dạ dày tá tràng là bệnh thường gặp trong bệnh lý nội khoa với tỉ lệ từ 10 -14%. Ở nước ta, bệnh gặp trong 1-2% dân số và có đến 20% bệnh nhân không có triệu chứng. Bệnh đang có xu hướng gia tăng không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn gây những biến chứng nguy hiểm như: xuất huyết dạ dày, thủng dạ dày, ung thư dạ dày

Nguyên nhân loét dạ dày tá tràng

Nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh đó chính là sự nhiễm khuẩn HP, đây là vi khuẩn có khả năng sinh sống, phát triển được trong lớp niêm mạc dạ dày vi khuẩn HP thường làm kích thích dạ dày tiết nhiều acid hơn đồng thời làm suy yếu lớp nhầy bảo vệ và tiết ra một số độc tố làm tổn thương các tế bào nằm bên dưới lớp nhầy. Bênh cạnh đó, thì viêm loét dạ dày tá tràng còn do nhiều yếu tố khác gây nên đó là:

- Ăn uống không đều đặn, lúc no lúc đói ăn uống không đúng giờ

- Thường xuyên sử dụng đồ ăn quá nóng, hoặc quá lạnh

- Ăn vội vàng, nhai không kỹ dẫn đến loét dạ dày tá tràng

- Ăn các thực phẩm khó tiêu có tính acid cao

- Ăn đồ ăn không hợp vệ sinh, các món tái, tươi sống, dễ nhiễm khuẩn

Thói quen sinh hoạt bất hợp lý là nguyên nhân chính dẫn đến loét dạ dày tá tràng

- Sử dụng rượu bia chất kích thích quá nhiều

- Ảnh hưởng tâm lý, thường xuyên bị stress tinh thần không thoải mái mệt mỏi kéo dài

- Lạm dụng thuốc tây đặc biệt các loại thuốc kháng sinh

Biểu hiện

- Đau thượng vị không lan hay lan ra lưng (tá tràng) hay lan lên vùng giữa 2 xương bả vai (dạ dày).

- Cơn đau loét dạ dày tá tràng xảy ra đều đặn sau ăn hoặc chậm từ 1-3 giờ sau ăn trong loét dạ dày hoặc chậm từ 3-5 giờ sau ăn trong loét tá tràng tạo nên một nhịp bốn kỳ hay 3 kỳ:

- Cơn đau lập lại đều đặn hàng ngày vào một giờ nhất định sau bữa ăn, đợt đau kéo dài 2-3 tuần nếu không điều trị; nếu có điều trị cơn đau chỉ giảm hay hết khi uống thuốc và chỉ hết hẳn sau 1 tuần đến 10 ngày.

- Cơn đau tái phát theo chu kỳ sau 1 hay nhiều năm, thường vào mùa lạnh.

- Đau giảm khi ăn uống sữa hay dùng thuốc Antacide, đau tăng với các thức ăn chua, nhiều acide (dứa, chanh...).

- Tính chất đau: Như xoắn, như vặn.

Những biểu hiện của bệnh thường âm ỉ kéo dài

- Kèm với ợ hơi hay ợ chua. Ói khi có biến chứng.

- Bệnh nhân loét dạ dày tá tràng thường bị sụt cân do ăn không ngon miệng.

- Đau kiểu nóng rát, sau ăn và có tính chu kỳ.

- Đau kiểu xoắn vặn, sau ăn nhưng chu kỳ trong năm thất thường.

- Đau kiểu xoắn vặn, không liên hệ nhiều đến bữa ăn nhưng có tính chu kỳ.

- Thể không đau chỉ phát hiện khi có biến chứng thủng hay xuất huyết chiếm 20-25% trường hợp.

- Chỉ có 30 % bệnh nhân loét tá tràng có cơn đau điển hình

- Dấu hiệu thực thể trong loét dạ dày rất hạn chế, tuy nhiên khám toàn diện là điều cần thiết để tìm các tổn thương của các bệnh khác có thể gây đau ở thượng vị (không điển hình). Thông thường bệnh nhân có thiếu máu nhẹ mất ngủ hay có cơ địa lo lắng.

- Đôi khi bệnh nhân có thể chỉ chính xác một điểm đau ở thượng vị (pointing sign). Loét dạ dày tá tràng gây ra nhiều đau đớn, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống Hiện nay có rất nhiều người có thể mắc phải căn bệnh này vì tâm lý chủ quan, kể cả những sinh viên đang theo học trong trường Cao đẳng Y Dược Pasteur mà tôi giảng dạy.

Ngoài ra, để chuẩn đoán loét dạ dày tá tràng còn dựa vào kết quả cận lâm sàng:

- Chụp quang vị

- Nội soi dạ dày tá tràng

- Các phương tiện khác để phát hiện nhiễm Helicobacter pylori: Huyết thanh chẩn đoán hay Helisal test, cấy mảnh sinh thiết dạ dày...