Triệu chứng hạ canxi đường huyết và cách điều trị bệnh

Hạ canxi đường huyết nói một cách đơn giản là nồng độ canxi huyết thanh toàn phần trong máu giảm nhiều. Nồng độ canxi trong máu của người trưởng thành bình thường là 4.5-5.5mEq/L canxi không chỉ quan trọng đối với xương và răng nó còn đóng vai trò cốt yếu trong việc giúp đỡ các cơ bắp vận động cũng như đảm bảo sự hoạt động của các tế bào thần kinh. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến việc hạ canxi dẫn đến những triệu chứng hạ canxi đường huyết nhưng phổ biến hơn hết vẫn là tình trạng ăn uống không đầy đủ do bận rộn, nhịn ăn hoặc ăn kiêng giữ dáng.

Triệu chứng hạ canxi đường huyết

Hạ canxi đường huyết khởi đầu bằng các triệu chứng: tê môi, lưỡi, các đầu ngón tay, đầu ngón chân. Sau đó là sự co cơ khắp cơ thể. Co thắt các cơ ở tay tạo ra dấu hiệu bàn tay đỡ đẻ": các ngón tay không xòe ra được. Co thắt các cơ ở chân tạo ra "dấu bàn đạp": bàn chân duỗi ra như thể đang đạp xe đạp.

Các triệu chứng hạ canxi đường huyết thường không khó nhận biết

Hạ canxi đường huyết cũng đồng thời làm co thắt các cơ vùng mặt và các cơ toàn thân gây đau đớn; co thắt các cơ hô hấp gây khó thở Trong những trường hợp nặng hơn có thể gây co giật toàn thân hoặc khu trú.

Thông thường triệu chứng hạ canxi đường huyết có những kích thích mới biểu hiện rõ, ví dụ như cãi nhau tức giận buồn bã căng thẳng mệt mỏi hoặc cảm sốt...

Cách sơ cứu

Khi gặp trường hợp bị hạ canxi đường huyết, đầu tiên người xung quanh phải thật bình tĩnh, đỡ bệnh nhân rồi đưa vào chỗ mát để nghỉ ngơi. Vỗ nhẹ 2 bên má bệnh nhân để giữ cho bệnh nhân tỉnh táo. Nếu ngất lâu hãy thử ấn huyệt nhân trung (ở giữa mũi và miệng).

Kiểm tra trong đồ đạc bệnh nhân nếu có mang theo canxi viên dạng sủi thì pha 1 viên vào 1 cốc nước, đợi thuốc tan hết thì cho bệnh nhân uống. Nếu 2 hàm răng bệnh nhân cứng lại không mở ra được thì bắt buộc phải dùng thìa bón vào miệng bệnh nhân, hoặc đánh thức cho bệnh nhân tỉnh để uống thuốc Sau đó, nên nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.

Điều trị hạ canxi đường huyết

Trong trường hợp phát hiện triệu chứng hạ canxi đường huyết như cơn tetani thì nên điều trị bằng tiêm tĩnh mạch chậm trong khoảng 10 phút 10ml canxi gluconat hoặc canxi clorua 10 %, các triệu chứng thường hết nhanh chóng sau tiêm nhưng tác dụng thường ngắn, chỉ kéo dài vài giờ. Do đó có thể tiêm nhắc lại hoặc truyền tĩnh mạch chậm (20-30 ml canxi gluconate 10% pha trong 1l glucose 5% truyền trong 12-24 giờ).

Bổ sung canxi gluconat sẽ giúp điều hòa lượng canxi huyết

Đặc biệt lưu ý ở bệnh nhân đang sử dụng thuốc trợ tim digoxin (truyền rất chậm và theo dõi điện tim liên tục). Khi cơn tetani phối hợp với hạ magie máu, phải bổ sung đồng thời cả magie cùng với canxi. Trong trường hợp hạ canxi máu sau mổ cắt tuyến cận giáp thì chỉ cần bổ sung canxi bằng đường uống (1g/ngày) là đủ.

Với hạ canxi đường huyết mạn tính, bổ sung canxi bằng đường uống và đôi khi phối hợp với vitamin D là đủ. Có thể dùng canxi gluconat hoặc canxi carbonat, bảo đảm 1-2g canxi/ngày. Với trường hợp hạ canxi máu do suy thận thì nên sử dụng calcitriol vì thuốc không cần chuyển hóa thêm tại thận nữa. Với trường hợp suy tuyến cận giáp thì nên sử dụng calcitriol với liều lượng từ 0,5-1 mcg/ngày. Trong trường hợp giả suy tuyến cận giáp thường chỉ cần điều trị bằng canxi đơn thuần (1mg/ngày).

Muốn phòng các triệu chứng hạ canxi đường huyết, tất cả mọi trường hợp đều phải tăng cường các thức ăn giàu canxi như tôm, cua, cá sữa phomát... và tăng cường tập thể dục ngoài trời (tăng tổng hợp vitamin D làm tăng hấp thu canxi ở ruột).