Lưu ý tập luyện với các bệnh về cột sống bạn nên biết

Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Quang Thuận, Trưởng khoa Cơ xương khớp Bệnh viện Thể thao Việt Nam khuyến cáo, bệnh nhân mắc bệnh liên quan đến cột sống nên thường xuyên có các hoạt động thể lực hoặc tập luyện để điều trị và thích nghi với tình trạng bệnh.

Các ‘đơn tập luyện’ phải phù hợp với từng người, từng bệnh cụ thể, hơn thế nữa còn cần phù hợp với từng giai đoạn của bệnh.

Ở giai đoạn đau cấp tính trong hội chứng vai gáy đau lưng cấp hội chứng thắt lưng hông cũng như trong bệnh cảnh thoát vị đĩa đệm cột sống, việc nghỉ ngơi tích cực là cần thiết. Nghỉ ngơi tích cực là giảm hoặc không hoạt động những cơ quan, bộ phận hay vùng bị đau hoặc thực hiện bài tập, động tác cho các bộ phận đó ở tư thế phù hợp.

Với những bệnh lý liên quan đến đĩa đệm cột sống, hội chứng thắt lưng hông (80% bệnh nhân có hội chứng thắt lưng hông liên quan tới đĩa đệm cột sống), các bài tập cúi về phía trước hoặc tư thế sinh hoạt như lau quét nhà, cúi bê xách vật dụng là không thích hợp. Việc nằm nghỉ ngơi trên giường cứng và thực hiện các bài tập trên giường có tác dụng giảm đau giãn cơ sẽ có lợi cho bệnh nhân hơn việc đi đứng vận động trong giai đoạn này.

Đối với các chứng đau mạn tính, các bài tập cơ vùng cổ, lưng, tứ chi thích hợp có tác dụng tăng cường tuần hoàn cho cơ, tăng khả năng tiết endorphin nội sinh làm giảm đau. Các bài tập kéo giãn (đu xà đơn) có tác dụng giãn cơ, làm giảm áp lực lên đĩa đệm cột sống, giải phóng chèn ép tủy rễ và dây thần kinh điều chỉnh những sai lệch của các khớp đốt sống và cột sống, qua đó có tác dụng giảm triệu chứng đau, cải thiện chức năng vận động.

Đối với các tình trạng hẹp ống sống (thường do phù nề dây chằng vàng hoặc do thoát vị đĩa đệm) biểu hiện điển hình là đi cách hồi (đi khập khiễng, nặng nề, đau đớn, khó chịu ở cẳng chân và mông khi hoạt động) hoặc các tình trạng mất vững cột sống như do trượt đốt sống, việc tập luyện bằng hình thức đi hoặc chạy bộ rõ ràng là rất khó khăn. Trong trường hợp này, đạp xe đạp, tập dưới nước và kéo giãn là hình thức phù hợp nhất.

Với các vấn đề cột sống do viêm như viêm cột sống dính khớp (Bechterew), trong các trường hợp điển hình đau xuất hiện cả khi gắng sức và khi nghỉ ngơi. Trong giai đoạn tiến triển, bệnh nhân đau nhiều, nên cho nằm ở tư thế cơ năng (nằm ngửa, kê gối thấp hoặc không gối, tay chân duổi thẳng hơi dạng). Nếu có thể vận động được nên khuyến khích bệnh nhân vận động càng sớm càng tốt nhằm tránh dính khớp. Đối với trường hợp bệnh lý này, mọi hình thức vận động cột sống đều có thể áp dụng miễn là người bệnh có thể thực hiện được.

Các bài tập cụ thể cũng như cường độ, tần số, thời gian tập khác nhau tùy từng cá thể, tùy từng tình trạng bệnh lý và giai đoạn của bệnh, mục đích của việc tập luyện. Tuy nhiên, về cơ bản phải đảm bảo một số nguyên tắc sau:

- Đối với những trường hợp mắc bệnh mạn tính như tim mạch huyết áp hoặc bệnh nội khoa, nên tư vấn thêm bác sĩ chuyên khoa trước khi tập luyện.

- Luôn đảm bảo thực hiện đúng y lệnh trong ‘đơn’ hoạt động thể lực.

- Những trường hợp bệnh nặng hoặc động tác khó nên thực hiện dưới sự hướng dẫn, giám sát và trợ giúp của bác sĩ hoặc kỹ thuật viên.

- Thiết lập thói quen tập luyện thường xuyên.

- Người tập thường xuyên đánh giá và kiểm soát hoạt động tập luyện nhằm tìm được phác đồ phù hợp nhất cho bản thân.