Nguy cơ bị loãng xương, tăng huyết áp khi lạm dụng “thuốc làm mập”

Thuốc “làm mập” đầu tiên phải kể là thuốc chống viêm corticoid như dexamethason prednison, prednisolon... Về phương diện chữa bệnh, corticoid là thuốc rất quý dùng để chống viêm trị các bệnh xương khớp các bệnh tự miễn các bệnh dị ứng ngoài da và hệ hô hấp (biểu hiện là hen suyễn nặng), bệnh suy tuyến thượng thận chứ không bao giờ được sử dụng để làm cho mập.

Do thuốc corticoid có tác dụng giữ nước và chất khoáng natri trong cơ thể (nên lưu ý ngoài corticoid còn nhiều thuốc khác cũng có tác dụng này như phenylbutazon chống viêm, carbenoxolon trị loét dạ dày ), gây rối loạn chuyển hóa lipid và làm đọng mỡ lại ở mặt, cổ và lưng, nên người dùng thuốc lâu ngày sẽ bị béo phì mặt tròn như mặt trăng, nhưng thật ra cơ thể lại bị teo cơ (đây là các biểu hiện trong hội chứng có tên là Cushing).

Chính do cơ thể có vẻ như mập ra và tăng cân khi uống thuốc này liên tục và kéo dài (mà một số người cứ tưởng là tốt) là biểu hiện một tác dụng phụ nguy hiểm của thuốc. Song song với tác dụng phụ gây béo phì thuốc còn có một số tác dụng phụ nguy hiểm khác như làm loãng xương tăng huyết áp gây huyết khối làm nghẽn mạch, có thể gây loét dạ dày làm giảm sự đề kháng của cơ thể dễ dẫn đến nhiễm trùng (dễ bị bệnh lao nếu đã bị lao sẽ làm bệnh nặng thêm).

Thuốc thứ hai giúp làm mập một cách gián tiếp là durabolin, tên biệt dược của nandrolon phenylpropionat, là một dẫn chất tổng hợp tương tự hormon sinh dục nam testosteron. Tác dụng chủ yếu của durabolin là đồng hóa protein nghĩa là giúp cơ thể hấp thu, biến dưỡng tốt chất đạm và vận chuyển các acid amin của chất đạm vào bên trong mô cơ, làm cho cơ thể phát triển cơ bắp tăng cân tăng sức.

Thuốc được chỉ định trị chứng gầy ốm, sụt cân, mất sức sau khi bệnh nặng nhưng không được dùng cho trẻ dưới 15 tuổi phụ nữ có thai, phụ nữ còn trẻ (vì đây là dẫn chất hormon sinh dục nam). Ở một số nước châu Á như Ấn Độ, người ta đã mất rất nhiều công sức chống lại tình trạng lạm dụng, dùng bừa bãi thuốc anabolic steroid ở trẻ em!

Thuốc thứ ba thường được dùng là cyproheptadin. Đây là thuốc kháng histamin trị dị ứng nhưng lại có thêm tác dụng kích thích sự thèm ăn. Nghĩa là thuốc không làm tăng trọng một cách trực tiếp do giữ nước và natri lại trong cơ thể và gây phù như corticoid mà có tác dụng gián tiếp trị chứng chán ăn làm cho người dùng thuốc ăn nhiều hơn (đương nhiên phải ăn uống đầy đủ chất) để tăng trọng.

Tuy nhiên cần lưu ý, cyproheptadin chỉ kích thích sự thèm ăn tạm thời và có nhiều tác dụng phụ. Khi đang dùng thuốc, thuốc sẽ kích thích ăn ngon miệng nhưng khi ngưng thuốc sẽ chán ăn trở lại.

Thuốc có tác dụng phụ gây buồn ngủ không được dùng (tức chống chỉ định) đối với phụ nữ có thai, phụ nữ đang cho con bú trẻ em dưới 2 tuổi và người cao tuổi suy nhược. Đối với trẻ em, thuốc có thể gây cơn co giật - gọi là tác dụng phụ thần kinh ngoại tháp.

Thuốc cũng không được dùng ở người bị tăng nhãn áp u tuyến tiền liệt loét tá tràng. Do lợi bất cập hại như vậy nên nhiều nước đã không còn chỉ định dùng cyproheptadin trị chứng chán ăn nữa.

Không có thuốc làm mập, nếu lạm dụng các thuốc trên để hy vọng mập ra, nhất là đối với trẻ em sẽ là điều hết sức nguy hiểm.