Thiểu năng tuần hoàn não do đâu? Biểu hiện của bệnh

Hội chứng đốt sống thân nền

Đây là hiện tượng thiếu máu não do vữa xơ động mạch đốt sống thân nền. Các triệu chứng lâm sàng rất phong phú, đa dạng, nhưng thất thường. Khi thì đầy đủ làm cho chẩn đoán được dễ dàng – khi thì nghèo nàn và thoảng qua làm cho khó xác định lúc đầu và thường phải dựa vào cận lâm sàng.

- Nhức đầu: do rối loạn vận mạch hoặc thiếu máu ở một vùng do động mạch màng não sau nuôi dưỡng. Đau ở vùng gáy hay gáy – chẩm. Một số ít trường hợp đau dữ dội làm lầm tưởng u não hoặc di căn ung thư lên não hoặc xuất huyết màng não.

- chóng mặt và rối loạn thăng bằng: Biểu hiện thông thường nhất là chóng mặt quay, kiểu Méniére hoặc cảm giác mất thăng bằng. Thời gian có thể rất ngắn, có tính chất thoáng qua, hoặc kéo dài hàng giờ, có khi hàng ngày. Chóng mặt xuất hiện mỗi khi bệnh nhân thay đổi tư thế đột ngột nhất là quay cổ đột ngột, chuyển quá nhanh từ tư thế nằm hay ngồi sang tư thế đứng.

- Rối loạn thị giác và vận nhãn: Thị lực nói chung giảm, bệnh nhân nhìn không rõ như trước, có khi mù nhất thời. Thông thường là cảm giác mờ ở hai mắt như có khói, có sương mù trong vài ngày, vài phút. Những biểu hiện đó thường kèm theo ảo giác, nhất là đom đóm mắt. Ít khi gặp triệu chứng hẹp nhãn trường. Các rối loạn vận nhãn rất phổ biến và có tính chất đặc hiệu nếu đó là nhìn đôi (song thị).

- Rối loạn vận động: Đáng chú ý là triệu chứng đột nhiên khuỵu hai chân lúc đứng hay đi, xuất hiện trong thời gian rất ngắn khi quay đầu đột ngột. Cũng có khi chỉ mới biểu hiện bằng cảm giác yếu hai chi dưới đột ngột. Rối loạn vận động kiểu khác ít gặp hơn như liệt hai chi dưới tạm thời, liệt nhẹ nửa người liệt nửa mặt liệt một chi.

- Rối loạn giấc ngủ và tri giác buồn ngủ xuất hiện sau bữa ăn, hay ngủ gà ban ngày. Ở một mức độ nặng hơn, có hôn mê nông, trạng thái xỉu hoặc ngất. Có thể gặp các cơn kịch phát rối loạn trí nhớ thậm chí cơn khuất não kéo dài đến vài giờ.

- Những rối loạn khác: rối loạn thính giác hay gặp, có thể đơn độc hoặc phối hợp với rối loạn tiền đình Rối loạn tiểu não kiểu vận động hay lập ý, rối loạn vận ngôn kiểu tiểu não kèm theo liệt nhẹ dị cảm quanh môi.

Thiếu máu não do vữa xơ động mạch cảnh

Biểu hiện dưới dạng tai biến mạch máu não tạm thời, đặc biệt là:

- Mù nhất thời một bên mắt. Bệnh nhân đột nhiên không nhìn được một bên mắt. Biểu hiện chính là cảm giác có một mành mảnh di động theo hướng dọc, ít khi theo hướng ngang. Thời gian dưới 5 phút, ít khi quá 10 phút. Có các cơn mù một bên như trên là do thiếu máu võng mạc biểu hiện của rối loạn tưới máu của động mạch cảnh trong.

- Liệt nhẹ một bên. Mức độ liệt và phạm vi liệt có thể khác nhau: có bệnh nhân chủ yếu liệt một bàn tay hoặc méo một bên mặt, có người liệt hoàn toàn nửa người. Đặc điểm của xơ vữa động mạch cảnh là phối hợp yếu một bàn tay với méo một bên mặt. Cũng có trường hợp đang cầm một vật gì, đột ngột để rơi vật đó.

- Rối loạn cảm giác một bên. Hay gặp hơn cả là các rối loạn ở chi trên, nhất là bàn tay, đơn độc hoặc phối hợp với rối loạn ở mắt. Có thể gặp ở các vị trí khác nhau như mép môi, ngón tay, bàn tay hay bàn chân. Cảm giác có thể là cóng, kiến bò nhấm nháy trong da, cảm giác dày cứng ở da hoặc mất nhận thức sờ.

- Rối loạn ngôn ngữ. Biểu hiện dưới nhiều dạng: mất hẳn ngôn ngữ, thiếu từ khi nói, rối loạn phát ngôn, nói nhầm tiếng, không hiểu tiếng nói thông thường … Ở một số người, rối loạn ngôn ngữ cs thể kèm theo rối loạn về chữ viết, chỉ đọc hoặc tính toán. Có thể nghĩ đến nguyên nhân vữa xơ động mạch cảnh nếu dùng với các rối loạn ngôn ngữ trên lại có hiện tượng yếu chi trên và nửa mặt.

Biểu hiện tâm thần do xơ vữa động mạch não

Ở một số bệnh nhân, vữa xơ động mạch não là biểu hiện chủ yếu bằng các hội chứng tâm thần, nhất là:

- Hội chứng giả suy nhược thần kinh. Có bệnh nhân luôn luôn cảm thấy căng thẳng lo âu dễ bị kích thích mất ngủ giảm khả năng chú ý và tập trung tư tưởng. Hay khóc vì những lý do vô nghĩa. Có bệnh nhân khác lại luôn luôn trong tình trạng mệt mỏi không muốn làm gì, không phản ứng với mọi kích thích, luôn do dự không dám quyết đoán, dễ hoang mang.

- Hội chứng suy nhược – trầm cảm. Bệnh nhân luôn luôn tỏ vẻ bi quan không tin tưởng, nhìn mọi sự vật bằng con mắt u ám, dễ chán nản Rất ít nói, vẻ mặt buồn bã, cử động chậm chạp, tìm cách xa lánh mọi người.

- Hội chứng suy nhược – bệnh tưởng. Bệnh nhân có xu hướng chỉ chú ý đến những cảm xúc âm tính và trong cảm xúc này, chỉ chú ý đến một số triệu chứng nhất định. Thường quá quan tâm đến sức khỏe của mình, để chú ý nghe nghóng triệu chứng và theo dõi một cách lo âu sự tiến triển của các triệu chứng đó theo hướng bi quan

- Hội chứng sợ và ám ảnh. Phổ biến là hiện tượng nghi ngờ ám ảnh. Luôn luôn nghi ngờ là mình chưa làm tròn nhiệm vụ hàng ngày, luôn luôn kiểm tra xem xét lại việc mình vừa làm. Tình trạng sợ hay lo âu ám ảnh phụ thuộc nhiều vào hoạt động của hệ tim mạch. Hội chứng này hay gặp ở thành phố hơn nông thôn, ở lao động trí óc hơn chân tay, ở người nghĩ đến mình nhiều hơn nghĩ đến việc chung.