Ăn trầu - Thói quen nguy hiểm hơn nhiều người vẫn nghĩ?

Từ xa xưa, nhai trầu không được coi là phong tục ở nhiều nơi, đặc biệt tại các nước châu Á như: Thái Lan, Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Việt Nam... mọi người nhai trầu để làm cơ thể ấm lên và tăng sự phấn khích. Cũng giống như nicotin, caffein và rượu trầu được cho là một trong những chất làm cho đầu óc tỉnh táo phổ biến nhất trên thế giới.

Hình ảnh Qiu Zhen - huang bị thủng lỗ bên má trái do nhai trầu.

Tại nhiều nước châu Á phụ nữ và trẻ em đặc biệt là đàn ông trong độ tuổi lao động rất thích ăn trầu và nhiều đàn ông cũng có thói quen này vì ăn trầu có thể giúp họ tỉnh táo suốt nhiều giờ lái xe, câu cá hay làm việc tại các công trường xây dựng.

Vậy nhưng ít ai biết, tục ăn trầu cũng là nguyên nhân khiến hàng chục nghìn người chết sớm. Những lợi ích nhỏ mà nó mang lại không thể nào sánh được với cái giá khủng khiếp mà nhiều người ăn trầu đang phải chịu đựng. Những người có thói quen ăn trầu có thể mắc bệnh niêm mạc miệng khiến khoang miệng đổi thành màu nâu đỏ và lớp màng nhầy bị gấp nếp. Việc ăn trầu còn liên quan đến một dạng ung thư miệng gọi là ung thư biểu mô tế bào vảy trong miệng và cũng có thể xảy ra ở phần sau của họng. Tỷ lệ ung thư miệng ngày càng cao ở những người sau hàng chục năm ăn trầu.

Hiện nay ở Đài Loan, nơi trầu không còn được gọi là “kẹo cao su Đài Loan”, chính quyền đang phải có những hành động quyết liệt để hạn chế thói quen đã có từ nhiều thế kỷ này của người dân và cảnh báo về tình trạng ung thư miệng do ăn trầu và giảm hàng ngàn người thiệt mạng mỗi năm.

Sự kết hợp nguy hiểm

Người ta có thể ăn lá trầu tươi, trầu khô như một “miếng thuốc hỗn hợp” để nhai. Thông thường khi ăn trầu, người ta sẽ sử dụng một miếng cau kết hợp với lá trầu đã được quết vôi rồi cho vào miệng nhai, có nơi còn cho thêm cả rễ chay thảo quả quế hoặc sợi thuốc lá

Cơ quan Nghiên cứu Quốc tế về ung thư cho biết, đáng lo ngại là những thành phần trong miếng trầu hầu hết là những chất có thể gây ung thư (trừ thảo quả và quế). Vôi tôi dùng để phết lên lá trầu được cho là một yếu tố nguy hiểm bởi nó gây ra hàng trăm vết xước nhỏ li ti trong miệng và đây được cho là cửa ngõ cho các hóa chất gây ung thư xâm nhập qua niêm mạc miệng của người nhai trầu.

Giáo sư Hahn Liang-Jiunn, một chuyên gia về ung thư miệng tại Bệnh viện Đại học Quốc gia Đài Loan cho biết: “Khoảng một nửa đàn ông ở đây vẫn không biết rằng ăn trầu có thể gây ung thư miệng, mặc dù tỷ lệ mắc và tử vong vì ung thư miệng ở Đài Loan đứng hàng thứ hai hoặc thứ ba thế giới”. Như trường hợp của Qiu Zhen-huang, 54 tuổi là một ví dụ. Ông là người có thói quen ăn trầu đã trên 10 năm và hoàn toàn không biết gì về những nguy hiểm khi ăn trầu.

Ông cho biết: “Tôi bắt đầu nhai trầu vì thấy tất cả mọi người khác đều ăn trầu và chúng tôi chia trầu cho nhau để xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp”. Sau này, khi bỏ ăn trầu được gần 20 năm, ông đã phát hiện mình bị bệnh. 3 năm trước đây, bên má trái của ông xuất hiện một lỗ nhỏ và chỉ trong 3 tháng lỗ nhỏ đó phát triển thành khối u lớn bằng quả bóng chơi golf. Điều này làm thay đổi hoàn toàn cuộc sống của ông. Ông nói: “Mỗi khi tôi ăn thứ gì, nó đều bị rớt ra. Tôi đã phải đắp một miếng gạc lên lỗ thủng và nó rất đau Đời tôi đã bị ảnh hưởng rất nhiều vì nó, tôi không dám ra ngoài vì xấu hổ”. Tuy nhiên, sau thời gian điều trị, may mắn cho Qiu Zhen-huang bệnh ung thư của ông đã thuyên giảm, má của ông đã được khôi phục lại.

Cũng theo Giáo sư Hahn: Mỗi năm, 5.400 người đàn ông Đài Loan như ông Qiu được chẩn đoán mắc bệnh ung thư miệng hoặc tổn thương tiền ung thư và khoảng 80 - 90% những người trong số họ là do có liên quan tới nhai trầu.

Giải quyết tai họa

Hiện chính quyền Đài Loan đang cố gắng để làm giảm nguồn cung cấp trầu cau trong nước bằng cách cung cấp các khoản trợ cấp cho nông dân để chặt cây trầu và trồng  các cây khác thay thế. Các nước khác như Ấn Độ và Thái Lan cũng đã tung ra chiến dịch để hạn chế việc ăn trầu.

Vì các triệu chứng ung thư miệng phải 20 năm sau mới xuất hiện, nên có thể tất cả đã quá trễ đối với một số người mới bỏ ăn trầu gần đây. Đó chính là điều mà ông Qiu, một trong những người may mắn sống sót trước căn bệnh ung thư miệng, cảm nhận được một cách thấm thía nhất.         

Triệu chứng đầu tiên của ung thư miệng là các vết loét màu trắng hoặc màu đỏ bên trong miệng và chúng nhanh chóng  phát triển thành các khối u làm loét thịt. Không giống như các bệnh ung thư khác, những vết loét này rất khó khăn để che giấu và để lại tổn thương nặng nề về tâm lý và thể chất cho người bệnh.

Bệnh nhân nên đến ngay bác sĩ chuyên khoa khám nếu xuất hiện các dấu hiệu:

Vết loét không lành sau 2 tuần; tổn thương xơ cứng, chồi dạng bông cải trong miệng; mảng trắng/đỏ/đen trong miệng, ổ nhổ răng không lành; răng lung lay không rõ nguyên nhân; trở ngại chức năng: khó nhai, khó nói, tăng tiết nước bọt; điều trị ung thư hốc miệng chủ yếu là phẫu trị và xạ trị hóa trị chỉ là hỗ trợ, mục tiêu của việc điều trị là khỏi bệnh và đảm bảo chức năng thẩm mỹ có thể chấp nhận được.