Cách nhận biết các triệu chứng tiêu chảy cấp để điều trị bệnh hiệu quả

Tiêu chảy được định nghĩa là đại tiện phân lỏng, hoặc nước trên 3 lần trong 24 giờ. Triệu chứng tiêu chảy cấp kéo dài không quá 14 ngày. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tiêu chảy cấp ở người lớn và việc điều trị thường kết hợp nhiều biện pháp khác nhau.

Các triệu chứng tiêu chảy cấp

Tiêu chảy

Biểu hiện ở các mức độ, từ phân nát không thành khuôn cho đến phân lỏng nước. Số lần đại tiện có thể từ vài lần trong ngày cho tới hàng chục lần (20 – 30 phút/ lần) tiêu chảy phân nước lỏng đục nhiều, không kèm sốt, không đau bụng cần nghi ngờ nhiễm phảy khuẩn tả (Vibrio cholerae). Mức độ nặng của triệu chứng tiêu chảy cấp được đánh giá bằng mức độ ảnh hưởng tới hoạt động hàng ngày, triệu chứng của mất nước nặng.

Triệu chứng tiêu chảy cấp không quá 14 ngày

Triệu chứng tiêu chảy cấp có phân máu là biểu hiện của tình trạng viêm đại tràng do vi khuẩn mức độ nặng, thường do các vi khuẩn xâm nhập như Shigella, Salmonella, E.coli, Campylobacter… Phân máu thường kèm theo sốt có thể > 38,5 và kéo dài > 2 ngày. Thường là khởi đầu phân lỏng nước và nhanh chóng thành phân máu kèm hội chứng lỵ (đặc trưng là đại tiện nhiều lần số lượng ít, phân nhầy máu kèm mót rặn, đau quặn bụng từng cơn).

Đôi khi các triệu chứng tiêu chảy cấp xuất hiện sau bữa ăn bị nhiễm khuẩn khoảng thời gian giữa bữa ăn và khởi phát tiêu chảy gợi ý nguyên nhân gây bệnh: < 6 giờ thường do nhiễm độc tố của S.aureus hoặc B.cereus; từ 6 – 24 giờ thường do độc tố C.perfingens và B.cereus. 16 – 72 giờ thường do nhiễm khuẩn.

Luôn luôn phải loại trừ các nguyên nhân không phải nhiễm trùng gây tiêu chảy cấp và tiêu chảy do thẩm thấu như các thuốc (thuốc nhuận tràng thuốc trung hoà acid dịch vị có chứa magie hoặc calci, colchicine, hoặc kẹo có chứa sorbitol).

Dấu hiệu mất nước

Dấu hiệu mất nước là rất quan trọng, bao gồm khát nước giảm số lượng nước tiểu tình trạng khô niêm mạc mắt, miệng, mắt trũng, mất sự đàn hồi của da biểu hiện bằng dấu hiệu nếp véo da, mạch nhanh, tụt huyết áp tư thế hoặc nặng hơn là tụt huyết áp mệt xỉu. Đối với người lớn, tình trạng mất nước nhẹ thường khó phát hiện hơn so với trẻ em Mức độ mất nước đôi khi không tương xứng với độ nặng của tiêu chảy

Buồn nôn

Nôn có thể là triệu chứng tiêu chảy cấp kèm theo của tiêu chảy nhưng một số bệnh nhân tiêu chảy cấp thì triệu chứng nôn lại nổi trội hơn nhiều so với tiêu chảy Ở các bệnh nhân này nên lưu ý nguyên nhân nhiễm độc tố vi khuẩn hoặc viêm dạ dày ruột do nhiễm virus.

Tiêu chảy do nhiễm độc tố vi khuẩn thường khởi phát tiêu chảy từ 2- 7 giờ sau ăn thức ăn bị nhiễm khuẩn, biểu hiện nôn là triệu chứng chính, tiêu chảy thường không nặng, đôi khi kèm đau quặn bụng và không sốt.

Tiê chảy cấp khiến người bệnh mất nước

Thức ăn gây bệnh là bánh ngọt bánh mì hoặc cơm nấu nhưng bị để lâu hoặc hải sản chưa chín. Các vi khuẩn gây bệnh có thể là S. aureus, B. Cereus, C.perfringens. Đa số các triệu chứng thường giảm và khỏi trong 48 đến 72 giờ.

Trường hợp viêm dạ dày ruột do virus (Norwalk, Rota) biểu hiện thường là nôn buồn nôn kèm đau quặn bụng và tiêu chảy có thể có sốt nhẹ 37,5, đôi khi kèm đau đầu đau mỏi cơ sổ mũi và ho Các triệu chứng tiêu chảy cấp thường nhẹ và tự khỏi trong vòng 24 – 48 giờ.