Rối loạn tiền đình đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa

Chứng bệnh này rất nguy hiểm nếu bất thình lình xảy ra khi đi trên đường hoặc đang làm việc liên quan đến máy móc nguy hiểm.

Hệ thống tiền đình của cơ thể là một bộ phận rất quan trọng của hệ thần kinh trung ương giúp cơ thể định vị được vị trí của mình trong không gian ba chiều và giúp con người ngồi hoặc đứng, đi lại dễ dàng. Tiền đình là vùng nằm ở phía sau ốc tai, có vai trò quan trọng trong duy trì thăng bằng, phối hợp cử động mắt, đầu và thân mình. Khả năng giữ thăng bằng cơ thể tùy thuộc vào các cảm giác đến từ ba vùng chính là mắt, tai trong và các thớ thịt khớp xương Bộ phận tiền đình có trách nhiệm cung cấp cho não bộ các cảm giác về tư thế, vị trí và sự xoay của cơ thể cũng như sự hiện diện các vật xung quanh.

Các chuyển động như quay mình, nghiêng sang phải qua trái, tới phía trước phía sau, lên trên hay xuống dưới đều được các bộ phận này ghi nhận. Não bộ tiếp nhận, phân tích, phối hợp các tín hiệu này để giữ vững cơ thể. Khi não bộ không sử dụng được các tín hiệu này hoặc tín hiệu không rõ rệt, trái ngược nhau thì ta sẽ bị mất thăng bằng.

RLTĐ có thể gặp ở mọi lứa tuổi từ trung niên, lão niên phụ nữ tiền mãn kinh Nhưng thời gian gần đây đối tượng mắc bệnh là người trẻ tuổi ngày càng gia tăng. RLTĐ dễ xảy ra ở những người làm việc văn phòng, ngồi nhiều trong phòng máy lạnh và tiếp xúc thường xuyên với máy tính. Vì ngồi nhiều trong phòng máy lạnh, vùng cột sống cổ dễ bị nhiễm lạnh lâu ngày gây co thắt động mạch cột sống, dẫn đến chứng RLTĐ. Đây cũng là nguyên nhân khiến bệnh dễ tái phát nếu không được chú ý kỹ. Bệnh rất hay tái phát, từ đó làm ảnh hưởng đến công việc, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống Đặc biệt, người có bệnh lý đi kèm như thiếu máu não hoặc tăng huyết áp có thể gây đột quỵ dẫn đến tử vong

Biểu hiện của RLTĐ

RLTĐ gồm có hai loại là RLTĐ ngoại biên và RLTĐ trung ương. Biểu hiện của 2 dạng rối loạn đó như sau:

RLTĐ ngoại biên: thường gặp với biểu hiện chóng mặt khi thay đổi tư thế, đây là bệnh lành tính, chỉ làm cho người bệnh khó chịu trong sinh hoạt nhưng vẫn còn đi đứng được, cơn chóng mặt thường thoáng qua chỉ xảy ra trong một thời gian ngắn, chúng xuất hiện khi thay đổi tư thế như lắc đầu, từ tư thế nằm chuyển sang ngồi. Bên cạnh đó, RLTĐ ngoại biên còn có thể có biểu hiện tình trạng chóng mặt nặng và kéo dài, người bệnh không thể đi đứng được, không thể thay đổi tư thể từ nằm sang ngồi được. Đặc biệt, cơn chóng mặt thường kèm theo nôn rất nhiều và nôn kéo dài ù tai giảm thính lực một hoặc cả hai bên tai. Người bệnh còn có thể có một số triệu chứng kèm theo như: nặng đầu, khó tập trung choáng váng hồi hộp, sợ ánh sáng… RLTĐ ngoại biên xảy ra thường do tổn thương tai trong hoặc dây thần kinh tiền đình xuất phát từ các nguyên nhân như: viêm tai xương chũm mạn tính, do dùng các thuốc có độc tính gây tổn thương tiền đình như thuốc kháng sinh thuộc nhóm aminoglycosis thuốc lợi tiểu thuốc giảm đau rượu…

RLTĐ trung ương: là bệnh lý thường gặp, người bệnh đi đứng khó khăn, khi thay đổi tư thế bị choáng váng, chóng mặt, đôi khi khó tập trung, mau quên, thỉnh thoảng có kèm theo nôn.

RLTĐ trung ương là do có sự tổn thương nhân tiền đình, tổn thương đường liên hệ của các nhân dây tiền đình ở thân não, tiểu não mà nguyên nhân có thể là do động mạch mang máu đến nuôi não bộ bị thiểu năng bởi tình trạng xơ vữa động mạch hạ huyết áp tư thế, thoái hoá cột sống cổ làm chèn ép mạch máu cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng RLTĐ trung ương.

Cách phòng tránh RLTĐ

Để phòng RLTĐ cần thường xuyên tập thể dục thể thao. Đối với người làm việc văn phòng cần tránh ngồi quá lâu trước máy vi tính. Thường xuyên thực hiện các bài tập vận động vùng đầu, cổ gáy.

Uống đủ nước 2 lít/ngày, nên để ly nước lọc trên bàn làm việc để tập thói quen uống nước thường xuyên, tránh để quá khát mới uống nước

Đối với người bị RLTĐ phải thận trọng trong tư thế sinh hoạt, không nên quay cổ một cách đột ngột hoặc đứng lên ngồi xuống quá nhanh.

Giảm căng thẳng lo âu tránh đọc sách báo khi ngồi ôtô, nên ngồi hoặc nằm ngay xuống nếu cảm thấy chóng mặt... Đặc biệt, người bệnh tuyệt đối không được leo trèo cao và phải hợp tác với thầy thuốc để việc điều trị được tốt.

Không hút thuốc lá do nicotine sẽ làm thắt mạch máu cung cấp máu đến tai, có thể làm gia tăng dấu hiệu mắc bệnh RLTĐ và có thể gây ra tăng huyết áp ngắn hạn.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Người bệnh RLTĐ có thể tự chăm sóc tại nhà, nhưng cần đến gặp bác sĩ ngay khi bị mất định hướng không gian và thời gian, nói khó khăn, tay chân run rẩy, cảm thấy lảo đảo, muốn té ngã, tê các đầu ngón chân, ngón tay đau tức ngực hoặc nhịp tim nhanh hay chậm bất thường, cũng là các triệu chứng bệnh. Hơn nữa, ngoài RLTĐ, các triệu chứng và dấu hiệu này có thể báo hiệu những bệnh lý nặng như tai biến mạch máu não u não bệnh Parkinson bệnh tim mạch bệnh đa xơ cứng.

Chóng mặt ít khi là triệu chứng của một bệnh lý trầm trọng, nhưng nếu thấy xuất hiện một trong các triệu chứng như nhức đầu đột ngột, sốt từ 380C trở lên, mờ mắt, không nhìn rõ sự vật, nhìn đôi, mất thị lực, giảm thính giác... thì nên đi khám ngay.

Điều trị RLTĐ ngày nay chủ yếu là điều trị nội khoa và hoàn toàn phải do bác sĩ chỉ định về chế độ thuốc men và thời gian, tuyệt đối người bệnh không được tự ý điều trị hoặc không tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, có như thế mới có thể đạt được hiệu quả điều trị và đề phòng bệnh tái phát, nhất là với RLTĐ ngoại biên.