Suy hô hấp trẻ sơ sinh là gì? Nguyên nhân gây bệnh ra sao?

Hội chứng suy hô hấp trẻ sơ sinh (hay còn gọi là bệnh màng trong) thường gặp ở trẻ sơ sinh non tháng, do phổi chưa trưởng thành, thiếu hoạt chất tạo tính bề mặt (surfactant) đưa đến giảm diện tích bề mặt phế nang dành cho việc trao đổi khí gây suy hô hấp, có thể dẫn đến tử vong ở trẻ sinh non.

Thế nào là hội chứng suy hô hấp trẻ sơ sinh?

Trẻ suy hô hấp có biểu hiện triệu chứng lúc sinh hoặc vài giờ sau sinh: thở nhanh (trên 60 lần/phút), thở rên, rút lõm ngực tím tái (do thiếu ôxy máu), phập phồng cánh mũi cũng là dấu hiệu suy hô hấp Trẻ dần dần đuối sức, dẫn đến nhịp thở chậm lại và ngưng thở.

 

Trong các tế bào phế nang, một loại có vai trò trao đổi khí, loại 2 chuyên tổng hợp và dự trữ surfactant. Hai loại tế bào này chỉ bắt đầu biệt hóa từ tuần thai thứ 24, chủ yếu vào khoảng tuần thứ 34. Do đó, những trẻ sinh non trước 34 tuần tuổi có nhiều nguy cơ bị xẹp phổi dẫn đến hội chứng suy hô hấp trẻ sơ sinh do không có đủ chất surfactan.

Trẻ suy hô hấp có biểu hiện triệu chứng lúc sinh hoặc vài giờ sau sinh: thở nhanh, thở rên, tút lóm ngực

Một nguyên nhân khác khiến trẻ sơ sinh dễ bị suy hô hấp là cấu trúc phổi chưa hình thành đầy đủ (các phế nang chỉ bắt đầu hình thành từ tuần lễ thứ 30). Hậu quả là sự trao đổi khí có hiệu quả thấp vì nó xảy ra chủ yếu ở các tiểu phế quản Ở trẻ sinh non các cơ hô hấp cũng chưa phát triển đầy đủ, lồng ngực mềm nên phổi dễ bị xẹp.

Nguyên nhân 

Nguyên nhân đầu tiên gây suy hô hấp trẻ sơ sinh có thể kể tới là có tính di truyền. Nếu mẹ từng sinh con non tháng bị suy hô hấp thì con sẽ có nguy cơ mắc suy hô hấp lên đến 90% ở lần sinh sau. 

Do mẹ bị tiểu đường: Mức đường huyết cao của mẹ khiến hàm lượng insulin của thai cao hơn bình thường insulin kìm hãm sự trưởng thành tế bào phế nang sản xuất surfactan, khiến tỷ lệ sinh con suy hô hấp của các bà mẹ tiểu đường cao gấp 6 lần những phụ nữ khác.

Do tổn thương chu sinh: Ngạt và xuất huyết trước sinh làm tăng nguy cơ suy hô hấp ở trẻ. Tình trạng thiếu ôxy máu và axit máu, tụt huyết áp sẽ ức chế sự tổng hợp surfactant, phá hủy tế bào phế nang chuyên làm nhiệm vụ trao đổi khí và mao mạch phổi, dẫn đến phù phổi suy giảm chức năng surfactant. Ngoài ra, trẻ bị hạ thân nhiệt khi sinh cũng gây thiếu ôxy máu và axit máu, ức chế chức năng surfactant.

Sinh mổ cũng là lý do gây nên suy hô hấp ở trẻ sơ sinh

Sinh mổ cũng là nguyên nhân gây suy hô hấp trẻ sơ sinh: Quá trình chuyển dạ phóng thích các hoóc môn nhóm catecholamin và steroid kích thích sản xuất và phóng thích surfactant, dẫn đến tăng tái hấp thu dịch phổi qua hệ bạch huyết phổi. Nếu được sinh mổ lúc bà mẹ chưa chuyển dạ trẻ dễ bị thiếu surfactant và có lượng dịch trong phổi cao.

 

Nguyên nhân tiếp theo là do trẻ mắc một số tổn thương hệ thần kinh trung ương như trẻ bị viêm não viêm màng não sang chấn sọ não xuất huyết não các bệnh về tim mạch như bệnh tim bẩm sinh, đặc biệt là tam chứng, tứ chứng fallot,... màng trong, xẹp phổi chảy máu phổi, viêm phế quản viêm phổi tắc lỗ mũi sau, có chướng ngại vật ở đường hô hấp như đờm dãi sữa Những nguyên nhân này khiến khả năng thích ứng của các cơ quan nội tạng để duy trì chức năng hô hấp bị rối loạn gây ra hiện tượng suy hô hấp.

Ngoài ra trẻ sơ sinh bị hạ thân nhiệt quá mức cũng có thể gây thiếu ôxy trong máu và axit máu, mẹ được mổ đẻ nếu mà chưa chuyển dạ, dẫn tới trẻ bị thiếu surfactant và có lượng dịch trong phổi cao. Điều này khiến ức chế chức năng surfactant dẫn tới mắc hội chứng suy hô hấp trẻ sơ sinh.