Cảnh báo về nguy hại không ngờ từ thuốc trị mụn ít ai biết

Báo chí có đưa tin một phụ nữ người Pháp vừa đâm đơn kiện bác sĩ da liễu vì người này đã kê toa thuốc trị mụn trứng cá cho con trai bà và khiến chàng trai trẻ do dùng thuốc đã thay đổi thái độ, hành vi và sau cùng tự tử chết thuốc được nêu là isotretinoin, ở Pháp có tên là Curacné hoặc Procuta. Isotretinoin là thuốc trị mụn trứng cá nặng nhưng cũng là loại thuốc gây nhiều tác hại trầm trọng nếu dùng tùy tiện, không đúng cách và không tuân thủ một số điều.

Tự ý sử dụng thuốc trị mụn có thể gây dị dạng thai nhi

Cục Quản lý Dược và Thực phẩm Mỹ (FDA) đã ra lời cảnh báo người tiêu dùng về việc sử dụng các loại thuốc trị mụn trứng cá không theo đơn rất dễ gây ra các dị ứng nghiêm trọng. Thông tin cập nhật trên trang Fox News cho hay, theo Học viện Da liễu Mỹ mụn trứng cá là chứng rối loạn da phổ biến nhất và ảnh hưởng đến khoảng 40-50 triệu người Mỹ. Nhiều phương pháp điều trị hứa hẹn sẽ làm giảm ảnh hưởng của mụn trứng cá đến sức khỏe con người, tuy nhiên nó cũng có thể gây ra những nguy hiểm.  

Một loại thuốc trị mụn được rất nhiều bác sĩ kê đơn điều trị cho bệnh nhận bị mụn trứng cá nhưng lại chứa độc tố có thể gây dị dạng thai nhi đó là thuốc Isotretinoin. Isotretinoin (tên biệt dược là Isotina, Acnotin, Desactin…) là loại thuốc rất phổ biến trong việc điều trị mụn trứng cá nặng và vừa.

Tuy nhiên, đây là một loại thuốc được đánh giá rất nguy hiểm, đặc biệt là khả năng gây dị dạng thai nhi Mặc dù vậy, hiện nay loại thuốc này vẫn được bày bán công khai, thậm chí còn có thể đặt hàng qua mạng mà không cần chỉ dẫn của bác sĩ.

Trên một trang mua bán qua mạng, thuốc Acnotin 10 (một trong những biệt dược phổ biến của Isotretinoin) được ghi có công dụng: “Điều trị các dạng mụn trứng cá nặng hệ thống mà không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác trước đó, đặc biệt là mụn trứng cá dạng bọc”.

Phần chống chỉ định cho bệnh nhân dùng thuốc chỉ ghi không dành cho người suy chức năng gan và suy chức năng thận bệnh nhân ngộ độc vitamin A, bệnh nhân tăng lipid máu, bệnh nhân mẫn cảm với Isotretinoin phụ nữ đang mang thai và đang cho con bú. Không dùng máu của bệnh nhân đang sử dụng hoặc có sử dụng Isotretinoin một tháng trước đó để truyền máu cho những phụ nữ trong thời gian dự định có thai.

Cần sử dụng các biện pháp tránh thai liên tục. Không lột da mặt không dùng sáp nhổ lông. Kiểm tra cận lâm sàng khi có đái tháo đường béo phì nghiện rượu rối loạn chuyển hoá lipid. Như vậy, hướng dẫn không hề đề cập đến sự nguy hiểm nghiêm trọng của loại thuốc này cũng như lưu ý người dùng sau thời gian bao lâu khi kết thúc liều cuối cùng có thể sinh con để tránh nguy cơ quái thai. Loại thuốc này còn có giá rất rẻ chỉ 9.000 đồng/hộp (30 viên).

Theo  PGS.TS Y học Nguyễn Duy Hưng (Bệnh viện Da liễu trung ương) cho biết: “Đây là loại thuốc được sử dụng rất nhiều trong điều trị các bệnh nhân bị mụn trứng cá Tuy nhiên, bệnh nhân phải tuân thủ nghiêm ngặt theo chỉ định của bác sĩ, không được tùy ý sử dụng thuốc”. Ông cũng khẳng định đối với những phụ nữ đang sử dụng thuốc này mà lỡ dính bầu thì chắc chắn sẽ sinh quái thai. Vì vậy, các nữ bệnh nhân cần lưu ý sử dụng biện pháp tránh thai liên tục trong quá trình điều trị. Bác sĩ Hưng nhấn mạnh: “Một số công ty dược cho rằng chỉ cần sau khi sử dụng thuốc một tháng là có thể mang thai Nhưng tôi luôn khuyên những nữ bệnh nhân muốn sinh con cần lưu ý sau 3 tháng (tính từ khi sử dụng liều cuối cùng) mới nên có bầu”.

Thông thường liệu trình điều trị bệnh mụn trứng cá thường kéo dài trong khoảng 20 tuần. Với loại thuốc này, bác sĩ Hưng cho biết bệnh nhân muốn tiếp tục sử dụng phải sau 2 tháng tính từ khi uống liều cuối cùng.

Phòng ngừa và điều trị mụn như thế nào?

Có thể phòng ngừa mụn bằng cách  ăn uống điều độ, không lạm dụng những gia vị cay nóng hoặc thức uống kích thích như cà phê, trà…

Tránh lo lắng phiền muộn, rửa mặt hằng ngày khoảng 4-5 lần với nước thường hoặc nước pha muối (pha 1 hoặc 2 muỗng cà phê muối ăn vào 1 lít nước), lưu ý tránh sử dụng xà bông không thích hợp với da mặt làm mụn nổi nhiều hơn, luôn đội mũ khi ra nắng.

Nếu thấy nổi mụn nhiều, đặc biệt có dấu hiệu viêm nhiễm, có thể tự mua và dùng loại thuốc bôi cho tác dụng tại chỗ như thuốc bôi ngoài da chứa benzoyl peroxyd hoặc thuốc bôi chứa kháng sinh như erythromycin hoặc clindamycin Các thuốc bôi loại này có tác dụng làm tiêu nhân mụn và diệt vi khuẩn gây viêm nhiễm ở mụn. Khi dùng loại thuốc trị mụn bôi ngoài da, nên bôi thử trên một vùng da nhỏ phần da mỏng ở mặt truớc cẳng tay, để yên trong 6-8 giờ, nếu không thấy phản ứng gì đặc biệt mới bôi lên mặt, và chỉ bôi chỗ mụn.

Nếu tình trạng mụn nặng, có thể bôi một số thuốc trị mụn khác nhưng thuốc loại này cần được bác sĩ chuyên khoa da liễu chỉ định và huớng dẫn sử dụng. Đặc biệt, nếu có nhiễm khuẩn nặng (mụn bọc có mủ), bác sĩ phải cho dùng thêm thuốc uống là kháng sinh và phải uống trong thời gian dài có khi là nhiều tháng. Đối với người nữ bị nổi mụn, mặc dù người nữ còn rất trẻ chưa lập gia đình bác sĩ có thể cho dùng thuốc là nội tiết tố (hormon) đặc biệt là thuốc tránh thai (TTT). Vì sao phải dùng thuốc là hormon để trị mụn?

Bởi vì, không chỉ ở các em nam khi đến tuổi dậy thì cơ quan sinh dục phát triển, bài tiết hormon sinh dục nam là testosteron làm tuyến bã ở da mặt hoạt động quá đáng đưa đến nổi mụn, mà trong cơ thể người nữ vẫn có testosteron tuy rất ít. Vì thế, ở người nữ vẫn có thể bị nổi mụn. Đối với người trưởng thành, thậm chí ở tuổi trung niên vẫn có thể bị mụn chính do không có sự cân bằng các hormon sinh dục, hormon sinh dục nam hoạt động quá đáng.

Trong điều trị mụn có khi phải dùng thuốc hormon sinh dục nữ và chúng ta không ngạc nhiên khi thấy có trường hợp bác sĩ chỉ định dùng TTT cho phụ nữ (tuyệt đối không dùng cho nam giới). Bởi vì TTT chính là thuốc chứa hormon sinh dục nữ (như TTT phối hợp thông dụng chứa cả estrogen và progesteron là 2 hormon sinh dục nữ) để đối kháng lại hormon sinh dục nam.