Đối phó với suy giảm chức năng thần kinh ở người cao tuổi

Chính sự lão hóa này tạo điều kiện cho bệnh tật phát sinh và phát triển. Do đó đặc tính chung của sự lão hóa là sự xuất hiện và diễn biến của 3 không “không đồng thì, không đồng tốc và không đồng bộ”. điều này ảnh hưởng đến từ cơ quan bộ phận, hệ thống trong cơ thể đặc biệt là hệ thần kinh.

Biểu hiện của sự suy giảm chức năng thần kinh do lão hóa

Trong suốt cuộc đời một con người được tính từ lúc sinh ra cho tới khi chết đi là cả một quá trình hình thành và phát triển cũng như lão hóa nhiều bộ phận. Trong khoảng thời gian từ khi 20-90 tuổi, trọng lượng của não ước tính giảm 10-20% làm cho tế bào não bị teo dần, bạn có thể nhìn rõ nhất thể hiện qua trán, đỉnh và thái dương. Khi khối lượng não ít đi đồng nghĩa với việc tế bào thần kinh cũng giảm đi và teo đi. Một số khu vực có thể giảm tới 50% nhất là vỏ não.

Theo mức độ già đi của cơ thể, các quá trình teo và loạn dưỡng trong các tế bào thần kinh ngày càng gia tăng. Sự thoái hóa của tế bào thần kinh có hiện tượng thoái biến các khớp thần kinh, nơi giữ vai trò quan trọng đối với các chất truyền dẫn thần kinh. Phần lớn tiền thân của các chất truyền dẫn thần kinh là các acid amin có nguồn gốc từ thức ăn cung cấp cho cơ thể.

Điều này thể hiện ở các giác quan và hệ thần kinh thực vật. Suy giảm các giác quan bao gồm sự thay đổi về thính giác thị giác vị giác và khứu giác. Ở những người già trên 80 tuổi, cảm thấy bị ảnh hưởng do suy giảm khứu giác. Lúc này 75% người cao tuổi cảm thấy khứu giác bị suy giảm do tổn thương các nhánh thần kinh chi phối vùng niêm mạc mũi. Những người mắc các bệnh alzheimer parkinson có thể do thoái hóa tiến triển ở các tế bào hành khứu…

Những người cao tuổi thường bị các bệnh về thị giác do bị đục thủy tinh thể thoái hóa điểm vàng hoặc bệnh glocom Thị lực người cao tuổi giảm với tỉ lệ 10-12%. Trong đó 6% người dưới 65 tuổi bị thoái hóa điểm vàng và những người trên 80 tuổi thì tỉ lệ này tăng lên 46%. T

Theo thời gian hệ thần kinh vị giác giảm xuống lúc này khả năng phân biệt các vị giảm xuống khi tuổi đời càng cao. Tuy nhiên, theo nhiều nhà khoa học có khi việc rối loạn vị giác có thể là biến chứng của bệnh suy thận hoặc do thiếu các vitamin như axít folic và vitamin nhóm B, hoặc cũng có thể là do tác dụng phụ của một vài loại thuốc…Sự suy giảm thính lực bắt đầu từ tuổi 65, các nhà khoa học cho rằng cứ 4 người thì có một người gặp vấn đề về thính lực như nghe kém.

Đối với hệ thần kinh thực vật một số người cao tuổi có thể gặp một số rồi loạn về tiểu tiện, tiểu khó, tiểu dắt, tiểu không hết bãi, hay tiểu không tự chủ điều này có khoảng 5-34% người cao tuổi gặp phải. Có rất nhiều người cao tuổi phàn nàn rằng họ không thể ngủ được, họ thường tỉnh giấc khá sớm và giấc ngủ hay bị gián đoạn, tỉnh nhiều giấc ngắn một số người gặp hiện tượng muốn đi tiểu kèm theo. Có rất nhiều nguyên nhân khiến người cao tuổi bị mất ngủ như: yếu tố môi trường, yếu tố tâm lý bệnh tâm thần bệnh nội khoa, bệnh gây đau đớn, bệnh nguy kịch, nguyên nhân dược lý, rối loạn chất lượng giấc ngủ

Rất hiếm gặp người cao tuổi nào có trí nhớ vượt quá trí nhớ của người trẻ tuổi hơn nhưng cũng có tới 5% trong quần thể người già có trí nhớ đặc biệt. Các chức năng trí tuệ có thể bị nhiễu loạn, nhất là trí nhớ, với nhiều biểu hiện khác nhau. Một số trường hợp rối loạn trí nhớ được người thân phát hiện nhưng rồi dễ bị bỏ qua với quan niệm không đúng gán cho tuổi già bình thường, không phải bệnh. Điều đáng chú ý là trí nhớ nói riêng, trí tuệ nói chung có liên quan mật thiết đến trình độ học vấn và điều kiện hoạt động gắn với tư duy của từng cá nhân.

Phòng ngừa bệnh suy giảm hệ thần kinh ở người cao tuổi

Khoảng 3/4 số người cao tuổi có ít nhất một bệnh mạn tính và ở người 80 tuổi có thể mắc bệnh đồng diễn. Do đó chăm sóc hệ thần kinh cho người cao tuổi không thể chỉ chú trọng riêng tới não mà còn phải quan tâm tới toàn bộ cơ thể. Mặc khác, không thể áp dụng một công thức nhất định nào cho mọi đối tượng người cao tuổi. Dưới đây là một số nguyên tắc chung:

Cần giải quyết các yếu tố nguy cơ đối với bệnh lý mạch máu não và điều trị các bệnh nội khoa đã được chẩn đoán. Với những bệnh nhân bị suy giảm thần kinh đã được xác định là do bệnh lý cần điều trị theo hướng dẫn của các bác sĩ chuyên khoa. Nếu phát hiện sớm có thể điều trị khỏi hoặc ít nhất cũng được điều trị can thiệp làm quá trình tiến triển bệnh chậm lại, giúp cho người bệnh có cuộc sống tốt hơn. Do đó, nếu bản thân hoặc những người trong gia đình người bệnh thấy có biểu hiện hay quên cần đến cơ sở y tế để các bác sĩ chuyên khoa khám xác định nguyên nhân gây suy giảm thần kinh để có chỉ định điều trị thích hợp.

Để duy trì và tăng cường trí nhớ, cần phải thực hiện một chế độ dinh dưỡng đa dạng, giàu chất sắt và các nguyên tố vi lượng cần thiết như phốt pho, kẽm vitamin nhóm B, các loại dầu thực vật; hạn chế uống rượu bia vì rượu có thể thúc  đẩy nhanh quá trình suy giảm trí nhớ thậm chí mất trí nhớ ở người cao tuổi; có chế độ làm việc, nghỉ ngơi, thư giãn, tập luyện hợp lý.

Đặc biệt, đối với người cao tuổi nên tránh những căng thẳng lo lắng mất ngủ thường xuyên,…Chú ý tới chế độ dinh dưỡng sinh hoạt, lao động học tập giải trí một cách đúng mức; kết hợp tập luyện với nghỉ ngơi, thư giãn; ngủ đều đặn 8 giờ mỗi đêm. Sử dụng thuốc an toàn hợp lý. Kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại. Bảo đảm một môi trường gia đình ấm cúng, hòa hợp, yên vui để tạo điều kiện tâm lý thuận lợi nhất cho người cao tuổi./.