Những ca ghép tạng kỳ diệu ở Nhật Bản mà bạn chưa biết

Ghép võng mạc sử dụng tế bào gốc đa năng (iPS) đầu tiên trên thế giới

Đội ngũ nghiên cứu Riken được chính phủ Nhật Bản hỗ trợ  vào tháng 3/2017 đã tiến hành ca ghép tế bào võng mạc đầu tiên trên thế giới sử dụng tế bào gốc đa năng (iPS) từ người hiến. Bằng cách sử dụng trữ lượng tế bào iPS tại ĐH Kyoto, chứ không phải tế bào gốc được tạo ra từ chính tế bào trưởng thành của bệnh nhân, nhóm nghiên cứu giảm được thời gian và chi phí cần thiết cho quy trình ghép võng mạc. Nhóm phẫu thuật đã mở ra một giai đoạn mới cho ngành y học tái tạo sử dụng tế bào gốc đa năng iPS.

Bệnh nhân ở độ tuổi 60, sống tại quận Hyoga, bị thoái hóa điểm vàng do tuổi tác, một căn bệnh có thể dẫn tới mù vĩnh viễn. Trong suốt một giờ đồng hồ phẫu thuật vào một buổi chiều thứ ba, 50 micro-lít (1 micro-lít = 1 phần triệu lít) chất lỏng chứa khoảng 250 nghìn tế bào biểu mô võng mạc được tiêm vào võng mạc mắt phải của bệnh nhân. Ca phẫu thuật tại BVĐK Trung tâm Y khoa thành phố Kobe do BS.Yasuo Kurimoto, trưởng khoa mắt cùng đồng nghiệp thực hiện. Đội ngũ sử dụng tế bào iPS từ những người có kiểu miễn dịch với nguy cơ đào thải thấp hơn. Trung tâm phát triển sinh học Riken (CDB) chuyển đổi tế bào iPS thành tế bào biểu mô võng mạc.

Ca phẫu thuật tương tự từng được đội ngũ do CDB dẫn đầu thực hiện vào tháng 9/2014, nhưng với tế bào iPS lấy từ chính bệnh nhân. Ca đó phải mất tới 10 tháng trước khi bệnh nhân được ghép võng mạc mới và chi phí khoảng gần 100 triệu yên (tương đương 900 nghìn USD). Sau ca phẫu thuật đó, đội ngũ quyết định tốt hơn nên sử dụng tế bào võng mạc lấy từ tế bào iPS của người hiến. Với cách này, thời gian chờ đợi phẫu thuật chỉ mất có 1 tháng và chi phí giảm xuống còn 1/5, còn có 20 triệu yên (180 nghìn USD).

Ca ghép thùy giữa phổi từ người hiến sống đầu tiên trên thế giới: phổi của người mẹ cứu sống cậu con trai 3 tuổi

Vào ngày 1/7/2013, TS.Takahiro Oto và đội ngũ phẫu thuật tại bệnh viện Đại học Okayama đã ghép thành công thùy giữa phổi của người mẹ sang con trai 3 tuổi bị mắc bệnh phổi nặng. Đây là ca ghép thùy giữa phổi từ người hiến sống đầu tiên trên thế giới, và ca ghép phổi cho bệnh nhân trẻ nhất ở Nhật Bản. Điểm đặc biệt là thông thường hay lấy thùy dưới phổi của người hiến để ghép cho người bệnh. Nhưng vì đây là phổi của người lớn, nó quá to so với trẻ em nên thùy giữa phổi đã được chọn.

TS.Takahiro Oto, chuyên gia ghép phổi hàng đầu thế giới cũng chính là người đã tham gia vào ca ghép phổi đầu tiên ở Việt Nam cho cháu bé 6 tuổi tại Bệnh viện 103-Học viện Quân Y vào ngày 21/2 năm nay. Bệnh nhân của TS.Takahiro Oto thường đạt tỷ lệ sống thêm 5 năm sau ghép phổi khoảng 80%; trong khi đó, tỷ lệ bình quân sống thêm 5 năm sau ghép phổi trên thế giới đạt khoảng 50%. Đối với trường hợp cháu bé được ghép phổi ở Việt Nam, TS.Takahiro cho hay sau khi ghép, phổi cháu có thể phát triển bình thường và có thể sống đến 60-70 tuổi.

Những câu chuyện ghép tạng kỳ diệu ở đất nước mặt trời mọc

Vào tháng 2/2008, một bé sơ sinh 55 ngày tuổi mắc một loại bệnh viêm gan nguy hiểm đã được ghép một phần gan từ người mẹ tại một bệnh viện ở Tokyo. Ca phẫu thuật phức tạp diễn ra trong vòng 9 giờ đồng hồ bao gồm việc khâu mạch máu chỉ có 1,2 milimet đường kính.

Vào tháng 9/2008, một bé gái sơ sinh 34 ngày tuổi, nặng 2,8 kg đã được ghép gan thành công tại một bệnh viện ở Tokyo sử dụng một phần gan hiến của cha bé. Và bé gái này đã giành kỷ lục thế giới trở thành bệnh nhân nhẹ cân nhất từng được ghép tạng. Một ca sơ sinh khác cũng được ghép tạng tại một bệnh viện khác ở Kobe.

Ca ghép tim-phổi đầu tiên diễn ra tại bệnh viện ĐH Osaka vào tháng 1/2009. Các cơ quan nội tạng từ người hiến ở độ tuổi 30 bị chết não sau chấn thương đầu nghiêm trọng. Các tạng hiến được vận chuyển vào bệnh viện trên một xe taxi có cảnh sát hộ tống.

Vào tháng 6/2005, hai người ghép tạng đã kết hôn với nhau. Chú rể được ghép thận và ruột mới, còn cô dâu nhận phổi mới. Cặp đôi gặp nhau tại Lễ hội Ghép tạng Nhật Bản ở Osaka vào tháng 8/2004.

Vào tháng 11/2006, một quả thận có chứa một khối u đã được ghép từ mẹ cho con trai. Người con trai đã được cảnh báo trước về nguy cơ trước ca ghép thận khối u được chẩn đoán là lành tính sau ca phẫu thuật. Các bác sĩ cho biết họ tiến hành ca ghép bởi tính mạng của cậu con trai đang gặp nguy hiểm và lúc đó không tìm được người hiến nào.

Ca ghép tim từ người hiến trẻ nhất

Vào tháng 6/2012, Nhật Bản tiến hành ca phẫu thuật ghép tạng đầu tiên từ người hiến chết não dưới 6 tuổi trái tim của cậu bé đã được ghép cho một cô bé dưới 10 tuổi mắc bệnh giãn cơ tim tại Bệnh viện ĐH Osaka. Ca hiến tim này mang tính cứu mạng bởi rất khó để ghép tim người lớn cho trẻ em bởi trái tim của người lớn quá to so với trẻ em. Cậu bé trở thành người hiến tạng dưới 6 tuổi đầu tiên ở Nhật Bản. Cha mẹ đã đồng ý hiến tim, phổi gan thận tuyến tụy ruột non và mắt cậu bé. Gan của cậu bé được ghép cho một cô bé dưới 10 tuổi bị suy gan tại Trung tâm Quốc gia Sức khỏe và phát triển Trẻ em ở Tokyo.