Bệnh viêm phế quản cấp tính - nguyên nhân và triệu chứng thường gặp

Viêm phế quản cấp tính là gì?

Viêm phế quản cấp tính là tình trạng viêm cấp tính niêm mạc của phế quản khi tiếp xúc với các tác nhân có hại từ môi trường bên ngoài như là:

- Tác nhân lý hóa: không khí lạnh chất kích ứng ở dạng khí: hơi amoniac hơi acid, chất có mùi nồng hắc trong nông - công nghiệp, khói xe, khói thuốc lá.

- Tác nhân vi sinh: siêu vi vi khuẩn

- Trong số các tác nhân trên, tác nhân siêu vi chiếm hàng đầu ví dụ như các siêu vi hô hấp hợp bào, rhinovius, siêu vi cúm, siêu vi á cúm...

Có nhiều nguyên nhân viêm phế quản cấp tính

Niêm mạc phế quản có các tế bào tiết nhầy và các tế bào có lông chuyển, có nhiệm vụ bắt giữ các hạt bụi, các chất độc hại và vận chuyển ngược ra ngoài. Tình trạng viêm cấp tính niêm mạc phế quản làm các tế bào này tạm thời mất chức năng và thậm chí có thể chết đi và gây xuất hiện các triệu chứng.

Sau một thời gian từ 7 - 10 ngày, nếu các tác nhân có hại không còn nữa sẽ có hiện tượng tăng sinh các tế bào niêm mạc phế quản mới và vì thế bệnh viêm phế quản cấp tính có thể phục hồi hoàn toàn.

Các triệu chứng viêm phế quản cấp tính

Tùy theo nguyên nhân gây bệnh khác nhau mà triệu chứng và diễn tiến của viêm phế quản cấp tính có thể thay đổi.

Viêm phế quản cấp tính có triệu chứng thường gặp là ho, sốt

- Triệu chứng viêm phế quản cấp tính có thể xuất hiện thật rầm rộ, diễn biến nhanh chóng ngay lập tức sau khi tiếp xúc với tác nhân gây hại nồng độ cao ví dụ không khí ô nhiễm, tiếp xúc khói amoniac, khói acid...

- Triệu chứng viêm phế quản cấp tính cũng có thể diễn tiến âm thầm nhẹ nhàng hơn trong trường hợp sau tiếp xúc siêu vi.

Bệnh cảnh lâm sàng viêm phế quản cấp tính thường gặp nhất là bệnh cảnh viêm phế quản cấp sau nhiễm siêu vi. Viêm phế quản cấp tính thường diễn ra các giai đoạn như sau:

+ Giai đoạn ủ bệnh: sau khi tiếp xúc với các giọt nước bọt bắn ra từ người nhiễm siêu vi hô hấp, người bệnh sẽ có thời gian từ 1 - 3 ngày ủ bệnh, trong giai đoạn này người bệnh hoàn toàn không có triệu chứng gì.

+ Giai đoạn viêm long hô hấp trên: bệnh nhân có các triệu chứng của viêm đường hô hấp trên như hắt hơi sổ mũi đau họng, triệu chứng toàn thân như sốt nhẹ mệt mỏi đau nhức cơ khớp. Trong giai đoạn này người bệnh thải ra môi trường bên ngoài rất nhiều siêu vi và có thể lây cho người khác nếu có tiếp xúc lân cận.

+ Giai đoạn viêm phế quản cấp: bệnh nhân có các triệu chứng ho ban đầu là ho khan sau đó ho đờm đờm có thể là màu trắng hoặc đờm đục, đờm vàng, xanh, có một số trường hợp vướng máu khi ho nhiều quá, bệnh nhân thường than đau rát sau xương ức tăng lên khi ho.

+ Giai đoạn phục hồi: các triệu chứng hô hấp và triệu chứng toàn thân giảm dần và hồi phục trong thời gian từ 7 - 10 ngày trong đa số các trường hợp.

Trong một số ít các trường hợp có thể bội nhiễm vi khuẩn và xuất hiện viêm phế quản cấp do vi khuẩn, thậm chí là viêm phổi do vi khuẩn.

Cần làm gì khi bị viêm phế quản cấp tính?

Nên đi khám nếu phát hiện triệu chứng viêm phế quản cấp tính

Phác đồ điều trị, chế độ chăm sóc, chế độ dinh dưỡng của viêm phế quản ở trẻ sơ sinh bà bầu hay người cao tuổi là khác nhau, cũng như bệnh cấp tính sẽ khác với mạn tính. Đa số trường hợp viêm phế quản cấp tính do nhiễm siêu vi có diễn tiến nhẹ nhàng và tự giới hạn, có thể điều trị giảm triệu chứng bằng thuốc nam hoặc thuốc kháng sinh tùy theo sự tư vấn của bác sĩ.

Bệnh nhân cần được nghỉ ngơi uống nước nhiều, súc miệng nước muối ấm nhạt, uống thuốc hạ sốt giảm đau khi có sốt và đau nhức mình mẩy dùng thuốc giảm ho nếu ho nhiều.

Một số ít trường hợp diễn tiến của viêm phế quản cấp có thể không thuận lợi. Trong các trường hợp đó bệnh nhân nên đến khám bác sỹ để được khám bệnh và kê thuốc điều trị viêm phế quản cấp

Viêm phế quản cấp sau khi tiếp xúc chất kích ứng mạnh từ môi trường ví dụ: hơi amoniac, hơi acid khói bụi ô nhiễm nồng độ cao. Bệnh nhân cần phải đến ngay bác sỹ vì trong một số trường hợp tác nhân kích ứng có thể gây nên bỏng đường thở nặng nề, nếu không được can thiệp từ sớm có thể có những di chứng nặng nề về sau.