Thủ phạm chính gây nên bệnh ung thư dạ dày tại Việt Nam

Đây là bệnh ung thư phổ biến hàng thứ 2 trong số 10 loại ung thư nguy hiểm thường gặp tại nước ta. Tại Việt Nam ung thư dạ dày là căn bệnh ung thư đứng hàng thứ 2 ở nam giới và nữ giới, căn bệnh chủ yếu do vi khuẩn HP gây ra là loại vi khuẩn lây qua đường tiêu hoá, tiếp xúc thức ăn.

Theo PGS TS Phạm Duy Hiển – Nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện K Trung ương, ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam, nguyên nhân ung thư dạ dày được chỉ ra là do nhiễm trùng trong đó yếu tố nhiễm trùng xoắn khuẩn HP (Helicobacter Pylory) được xem là yếu tố nguy cơ lớn nhất của ung thư dạ dày đặc biệt là ung thư dạ dày 1/3 dưới tức là ung thư vùng hang môn vị. Loại ung thư này cũng là ung thư dạ dày hay gặp nhất của người Việt Nam. Xoắn khuẩn HP là loại vi trùng duy nhất sống được trong môi trường dạ dày nơi có đậm độ axit HCL rất cao với pH lúc đói đạt tới 2,5.

Tỷ lệ HP ở các nước đang phát triển như Việt Nam tăng dần theo tuổi từ 60 tuổi trở lên, có tới 85 % dân số nhiễm HP. Theo PGS Hiển, HP có rất nhiều chủng khác nhau nhưng chủng mang gen CagA có khả năng gây bệnh cao nhất và chúng chiếm tỷ lệ không lớn trong gia đình nhà HP. Tỷ lệ nhiễm HP ở các nước phát triển rất thấp chỉ từ 0- 5 %. HP được truyền trực tiếp qua đường tiêu hoá bởi thức ăn, tay nhiễm HP chưa rửa sạch trước khi ăn có thể nhiễm vào thức ăn.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, xoắn khuẩn HP chui sâu vào lớp nhầy của niêm mạc dạ dày đồng thời tiết ra các chất là trung hoà axi HCL cũng như làm tan các chất nhày đó. Sau đó HCL, Pepsin và các men của HP cũng như các chất gây ung thư tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc dạ dày gây tổn thương chúng. Ngoài ra, HP còn gây nên chứng viêm teo niêm mạc, viêm niêm mạc dị sản tuyp ruột. Trong đó tác giả coi viêm niêm mạc dạ dày dị sản tuyp ruột là tiền ung thư.

Bên cạnh đó, cũng theo PGS. Hiển chế độ ăn nhiều muối của người Việt rất nguy hiểm và đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ung thư dạ dày WHO khuyến cáo chỉ ăn trên 5gr muối/ngày nhưng tỷ lệ ăn muối của người Việt cao gấp 3 lần cho phép. Ăn mặn không chỉ có tác hại với tim mạch mà ăn mặn còn làm tan các chất nhầy phủ trên niêm mạc dạ dày làm cho các chất độc, các chất có khả năng gây ung thư có trong thức ăn tiếp xúc trực tiếp với các tế bào niêm mạc gây tổn thương tế bào đó.

Ngoài ra, thói quen của một số nơi có thói quen ăn thịt rán, thậm chí rán nhiều lần, dùng dầu mỡ đã cháy rán lại thì dân ở những vùng này có tỷ lệ ung thư cao hơn nhất là ung thư dạ dày . Nhiệt độ cao có thể biến các chất không gây ung thư thành các chất gây ung thư ngay cả dầu rán và mỡ.

Bên cạnh đó, vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm ở các nước đang phát triển như Việt Nam là vấn nạn thực phẩm còn dư lượng cao trong các chất thuốc trừ sâu kích thích tăng trưởng, tang trọng, nhất là thuốc bảo quản thực phẩm không chỉ gây ngộ độc thực phẩm ngay trước mắt mà về lâu dài rất nhiều khả năng gây ung thư cho người dùng thường xuyên với liều không gây nhiễm độc cấp.

Riêng về yếu tố nội sinh dẫn đến bệnh ung thư dạ dày PGS Hiển cho biết, yếu tố nguy cơ này chỉ chiếm 20% trong các yếu tố nguy cơ mắc bệnh ung thư nói chung và ung thư dạ dày nói riêng. Theo đó, những yếu tố nguy cơ nội sinh có thể mắc bệnh ung thư dạ dày như: gen di truyền hoặc các đột biến gen

Đáng lưu ý là, triệu chứng lâm sàng của viêm dạ dày thông thường và ung thư dạ dày rất khó phân biệt. Đại đa số bệnh nhân ung thư dạ dày khi đau quá không chịu được, gầy sút nhanh mới đến viện khám thì đã ở giai đoạn nguy hiểm, nên tiên lượng rất xấu, chỉ có 15% bệnh nhân sống thêm được 5 năm.