Nguyên nhân bệnh phong thấp trong y học cổ truyền và hiện đại

Phong thấp là một trong những căn bệnh xương khớp phổ biến hiện nay, có khả năng gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm không chỉ ảnh hưởng đến hệ xơ xương khớp mà còn tác động xấu đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Nnguyên nhân bệnh phong thấp vẫn chưa được xác định rõ ràng và cụ thể. Quan niệm về bệnh phong thấp trong Y học cổ truyền và Y học hiện đại có sự khác nhau nên nguyên nhân gây bệnh phong thấp trong y học hiện đại và y học cổ truyền cũng có sự khác biệt.

Nguyên nhân bệnh phong thấp trong y học hiện đại và cổ truyền khác nhau

Nguyên nhân bệnh phong thấp

Nguyên nhân gây bệnh phong thấp theo y học cổ truyền

Theo Y học cổ truyền, bệnh phong thấp còn được gọi là tê thấp, phong tê thấp thấp khớp là bệnh lý thuộc phạm vi Tý chứng. Tý chứng có nghĩa là chứng bệnh bế tắc khí huyết bị ngưng đọng, khó lưu thông. Bệnh hình thành do Phong, Hàn, Thấp, Nhiệt thừa lúc cơ thể suy yếu mà xâm nhập vào; lưu trú tại các kinh lộ khớp xương cơ thịt gây tổn thương huyết mạch và tim

Từ đó, gây đau các khớp xương, khiến các khớp chân tay sưng đau nóng đỏ và tê dại nặng nề, cơ thể mệt mỏi và suy nhược… Tùy theo sự xâm nhập của Phong, Hàn, Thấp, Nhiệt và triệu chứng bệnh mà phong thấp được chia làm 4 thể chính là Hành tý, Thống tý, Trước tý, Nhiệt tý.

Trong 4 loại tà khí Phong, Hàn, Thấp, Nhiệt thì Phong làm chủ nên bệnh mới thường gọi là phong thấp Khi ngoại tà tần công vào cơ thể sẽ gây tổn hại toàn thân. Nguyên nhân bệnh phong thấp khiến ngoại tà có cơ hội xâm nhập vào cơ thể bao gồm:

Hoàn cảnh sinh hoạt

- Những người sống ở xứ lạnh, ẩm thấp, các vùng đầm lầy, ao hồ, sông suối... thường dễ bị Thấp tà xâm nhập vào và gây bệnh.

- Người ăn uống không điều độ, ăn đồ cay nóng, dầu mỡ hút thuốc lá, uống rượu bia gây tổn thương tì vị, dẫn đến vận hóa không đủ và sinh ra thủy Thấp ngưng tụ trong cơ thể; nếu gặp thêm Thấp ở ngoài sẽ kết hợp lại và hình thành bệnh Phong thấp.

Thời tiết, khí hậu thay đổi

Thời tiết thất thường lúc nắng lúc mưa khí hậu thay đổi đêm lạnh ngày nóng… sẽ khiến vệ khí của cơ thể không đủ để chống đỡ; từ đó dẫn đến Hàn khí và Phong lạnh xâm nhập vào làm phát bệnh phong thấp.

Sức đề kháng thấp

Những người có sức đề kháng quá thấp, cơ thể yếu đuối và suy nhược, khí huyết hư trong khi vệ khí lại không đủ bảo vệ cơ thể thì Phong, Hàn, Thấp cũng dễ dàng đi vào cơ thể, khu trú tại kinh lạc lâu ngày và là nguyên nhân bệnh phong thấp.

Có nhiều nguyên nhân phổ biến gây phong thấp

Nguyên nhân bệnh phong thấp theo y học hiện đại

Theo Y học hiện đại, chứng phong thấp (Rhumatology) là một căn bệnh có tính chất cấp tính hoặc mãn tính ảnh hưởng đến toàn thân. Nguyên nhân gây bệnh phong thấp vẫn chưa được xác định cụ thể, tuy nhiên, qua theo dõi, người ta nhận thấy bệnh phong thấp có liên quan đến sự nhiễm trùng hoặc nguyên nhân bệnh phong thấp đến tốc độ và số lượng huyết quản.

Về nguyên nhân nhiễm trùng

Bệnh phong thấp do một loại vi khuẩn tan huyết nhóm A Streptococcus gây ra ở đường hô hấp trên như viêm họng viêm amidan viêm mũi-xoang. Bệnh hình thành sau khi bệnh nhân mắc các bệnh đường hô hấp trên bởi vi khuẩn này nhưng không được phát hiện kịp thời dẫn đến phong thấp.

Trước khi phát tác, bệnh nhân bị nhiễm trùng ở đường hô hấp sưng đau hầu họng. Sau đó, màng hoạt dịch khớp bị sưng dầy lên gây ảnh hưởng đến sụn, xương, gân và dây chằng kèm theo những triệu chứng ở tim nội tạng da, hệ trung khu thần kinh... Dần dần, bệnh phong thấp khiến xương khớp bị phá hủy, biến dạng viêm tim viêm mạch máu viêm màng phổi viêm thận

Ngoài nguyên nhân nhiễm trùng thì các yếu tố sau đây có thể khiến màng hoạt dịch khớp bị sưng:

Gen di truyền

Bệnh phong thấp có liên quan đến yếu tố gen di truyền. Thông thường, nếu trong gia đình hoặc họ hàng có tiền sử mắc bệnh phong thấp thì các thế hệ sau có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do được di truyền một đặc điểm gen liên quan đến căn bệnh này. Chưa kể, cấu trúc xương khớp của những người trong gia đình cũng giống nhau nên nguyên nhân bệnh phong thấp cũng cao hơn so với người bình thường.

Giới tính

Theo nghiên cứu cho thấy, nữ giới dễ bị phong thấp hơn nam giới do thể chất và thể trạng của người nữ yếu hơn. Bên cạnh đó, người phụ nữ còn phải trải qua các thời kỳ kinh nguyệt sinh nở mãn kinh… nên tỉ lệ mắc bệnh ở nữ cao hơn nam và nếu gặp di chứng sẽ khó điều trị hơn những bệnh nhân là nam giới.

Tuổi tác

Tuổi tác càng cao thì sự lão hóa cơ thể càng diễn ra nhanh hơn và nguy cơ bị phong thấp cũng cao hơn. Khi đó, hệ xương khớp bị suy yếu trầm trọng, khí huyết lưu thông kém chất lượng dịch khớp suy giảm và thiếu hụt sức đề kháng thấp... khiến bệnh nhân dễ bị các bệnh khớp như phong thấp viêm khớp thoái hóa khớp thoái hóa cột sống tấn công.

Hút thuốc lá

Thuốc lá chứa nhiều độc tố cực kỳ có hại cho cơ thể. Chúng khiến hệ xương khớp nhanh chóng bị suy yếu do thiếu hụt canxi và khoáng chất, dễ bị giòn và gãy, mất độ chắc khỏe sụn khớp bị khô xơ do thiếu dịch khớp nuôi dưỡng... hình thành nguyên nhân bệnh phong thấp.

Điều kiện sống

Những người sống ở nơi lạnh ẩm hoặc thời tiết thay đổi gây ảnh hưởng đến sự lưu thông dịch khớp và máu huyết dễ mắc bệnh hơn những người sống ở nơi có khí hậu ôn hòa. Ngoài ra, người làm việc trong môi trường ẩm thấp, thường tiếp xúc với nước hay ít di chuyển và vận động cũng có nguy cơ bị phong thấp rất cao.