Thiếu máu ở trẻ em - biểu hiện, nguyên nhân và cách điều trị

Thiếu máu là bệnh rất phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là tình trạng thiếu máu ở trẻ em. Hãy tìm hiểu nguyên nhân và triệu chứng của thiếu máu để có biện pháp phòng bệnh cho con bạn.

Thiếu máu ở trẻ em

Thiếu máu là tình trạng có ít số lượng hồng cầu hay ít số lượng hemoglobin (Hb) hơn bình thường trong máu. Hemoglobin là một loại protein có chứa sắt trong hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy tới các mô.

Hiện tượng thiếu máu xảy ra khi số lượng hemoglobin trong máu quá thấp, điều đó đồng nghĩa với việc sẽ không cung cấp đủ oxy cho cơ thể dẫn tới tình trạng da xanh tái mệt mỏi và cảm giác kiệt sức

Da xanh tái là dấu hiệu thiếu máu ở trẻ em 

Thiếu máu có thể diễn ra trong khoảng thời gian dài hoặc ngắn. Trong trường hợp thiếu máu nhẹ, chỉ cần thay đổi chế độ ăn là tình trạng có thể được cải thiện. Tuy nhiên khi bị thiếu máu nặng, việc điều trị là hết sức cần thiết.

Dấu hiệu trẻ em bị thiếu máu

Triệu chứng biểu hiện phụ thuộc vào mức độ nặng của tình trạng thiếu máu và nguyên nhân gây bệnh. Triệu chứng thiếu máu ở trẻ em bao gồm:

- Da xanh tái (do thiếu hemoglobin là yếu tố làm máu có màu đỏ)

- Thiếu năng lượng (do suy giảm lượng oxy cung cấp cho cơ thể)

- Thở gấp sau khi vận động hay chơi đùa (do thiếu oxy cho cơ thể)

Nguyên nhân gây thiếu máu

Có một số dạng bệnh thiếu máu, chúng được phân loại theo nguyên nhân như sau:

Chế độ dinh dưỡng

Thiếu máu do thiếu sắt là trường hợp phổ biến nhất. Nguyên nhân là do thiếu sắt trong chế độ ăn Sắt là nguyên tố cần thiết cho việc tạo thành hemoglobin. Trẻ chỉ bú sữa mẹ sữa bột không bổ sung sắt hay sữa bò có nguy cơ cao bị thiếu hụt sắt sau 6 tháng tuổi. Do vậy, nên tham khảo ý kiến bác sỹ về việc cho trẻ uống sữa bột có bổ sung sắt nếu trẻ vẫn chưa tới giai đoạn ăn dặm Sắt trong sữa mẹ rất dễ hấp thu. Các bà mẹ được khuyến cáo nên cho trẻ bú cho tới khi trẻ bước vào giai đoạn ăn dặm trong khoảng từ 6 tháng cho tới 2 tuổi là biện pháp hiệu quả phòng tránh thiếu máu ở trẻ em.

Thiếu máu do thiếu vitamin nguyên nhân là do thiếu acid folic vitamin B12 hay vitamin E trong chế độ ăn. Cơ thể cũng cần các vitamin này để tổng hợp hemoglobin.

Nguyên nhân do bệnh

Thiếu máu hồng cầu lưỡi liềm là một bệnh di truyền khiến cho hồng cầu có hình dạng bất thường. Những tế bào này không thể thực hiện được chức năng vận chuyển oxy cho các mô như những tế bào bình thường khác, dẫn tới thiếu oxy cung cấp cho cơ thể.

Thiếu máu có thể do các bệnh mãn tính như suy thận ung thư bệnh Crohn các bệnh trên tủy xương và các bệnh tự miễn như Lupus...

Thiếu máu bất sản là một căn bênh hiếm gặp khiến cho cơ thể ngừng sản xuất những tế bào máu mới. Tình trạng thiếu máu ở trẻ em có thể xảy ra sớm hay bị bệnh thiếu máu sau khi bị nhiễm trùng do virus hay sau khi sử dụng thuốc Đôi khi thiếu máu có thể là dấu hiệu sớm của bệnh bạch cầu cấp (bệnh máu trắng hay ung thư máu).

Thiếu máu tan huyết là một bệnh di truyền gây ra do sự phá hủy quá mức các tế bào hồng cầu.

Các nguyên nhân khác

- thiếu máu có thể do bị xuất huyết cấp tính hoặc mãn tính. Tình trạng thiếu máu mãn tính xảy ra rất phổ biến trên tiêu hóa Nguyên nhân thường là do dị ứng với protein trong sữa bò.

- thiếu máu do mức nồng độ hormone tuyến giáp thấp hoặc testosterone thấp.

- Thiếu máu do tác dụng phụ của một vài loại thuốc

Bổ sung sắt, sữa bột và thuốc chống thiếu máu ở trẻ em

Điều trị thiếu máu

Việc điều trị phụ thuộc vào mức độ thiếu máu và nguyên nhân gây bệnh. Các biện pháp thường sử dụng để điều trị thiếu máu ở trẻ em bao gồm:

- Bổ sung sắt dạng thuốc uống

- Sử dụng sữa bột bổ sung sắt tăng cường

- Thay đổi chế độ ăn như bổ sung thêm nhiều thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ gan và rau xanh. Các loại rau giàu sắt bao gồm cải xoăn rau bina và actisô.

- Bổ sung acid folic và vitamin B12 dạng thuốc.

Thiếu máu do các bệnh nguy hiểm có thể sẽ cần phải:

- Truyền máu (do suy tủy xương thiếu máu di truyền thalassaemia, rối loạn về haemoglobin). Tuy nhiên, việc truyền máu thường xuyên có thể gây tích lũy sắt trong cơ thể dẫn đến ngộ độc. Do vậy các bác sỹ có thể cho trẻ sử dụng thuốc thải trừ sắt kèm với truyền máu.

 

- Điều trị kèm một số thuốc chống nhiễm trùng

- Điều trị để kích thích tủy xương tăng sản xuất hồng cầu

- Cấy tủy xương có thể là lựa chọn điều trị thiếu máu ở trẻ em trong những bệnh như hồng cầu lưỡi liềm, thiếu máu di truyền thalassaemia và suy tủy xương

- Khi nào nên cho trẻ đi khám bác sỹ

Hãy thông báo cho bác sỹ để được tư vấn nếu:

- Trẻ thường xuyên bị da xanh tái, mệt mỏi và thở gấp.

- Bạn nghi ngờ trẻ bị thiếu máu.