Cung cấp dinh dưỡng để chống rét khi mùa đông tới cho bạn và gia đình

BS Thanh Sơn, nguyên giảng viên Học viện Quân y cho hay, theo quan niệm của Đông y, mùa đông (sau tiết Đông chí) là dịp bồi bổ sức khỏe Các thức ăn cần ăn uống nóng để cung nhiệt và giúp cơ thể giữ nhiệt. Chế độ ăn nên ít thịt, nhiều ngũ cốc rau quả tự nhiên để trung hòa được các vị.

Trong Đông y có ngũ vị (chua, đắng, ngọt, mặn, cay):

Vị chua (cam quít ô mai dưa muối…) ăn ở mức vừa phải sẽ giúp giảm tiểu tiện mùa đông, giữ mồ hôi ngừa tiêu chảy…

Vị đắng trong những món ăn giàu chất kiềm sẽ bổ tâm, tiêu viêm giải nhiệt, thúc đẩy tuần hoàn máu và làm giãn huyết quản. 

Vị ngọt (đường mật ong mứt, nước uống ngọt...), cung cấp nhiệt năng giúp cơ thể chống chọi lại với giá lạnh, nhưng không ăn quá nhiều vì dễ béo phì giảm cảm giác thèm ăn ảnh hưởng đến tiêu hóa của dạ dày và tim thận.

Cung cấp dinh dưỡng để chống rét mùa đông

Vị mặn trong thực phẩm (rau câu, sứa, rau tảo...) giúp bổ thận nhưng không lạm dụng vì dễ tổn hại đến tạng tâm, tì. Vị cay (tính nhiệt trong gia vị hành, gừng tỏi ớt hạt tiêu quế, hồi hành tây cà ri...) giúp trừ hàn và kích thích tăng nhiệt lượng, thúc đẩy tuần hoàn máu, ngừa cảm lạnh cúm. Nếu cho các gia vị vào món canh khi bay hơi sẽ giúp thông mũi, giảm nghẹt mũi

Cũng theo BS Thanh Sơn, mùa đông nên ăn các loại thịt chó, thịt dê, thịt hươu vì bổ dưỡng, hoạt huyết, giúp chống lạnh, tăng trao đổi chất và bài tiết... Đặc biệt thịt chó có công hiệu trợ dương tán hàn, rất tốt cho người chân tay lạnh giá, tiểu đêm… Thịt dê làm ấm cơ thể, kiện lực, chống lại giá rét, mất sức khi trời lạnh… (nhưng người bị nhiệt nóng trong người, bị cúm viêm trực tràng cấp tính huyết áp cao không nên ăn).

Hải sản giàu i-ốt (rong biển, sứa, tôm, cua, sò, hến các loại hạt có dầu, sản phẩm sữa ngô) giúp nâng cao khả năng chịu rét, thúc đẩy sinh nhiệt, chống giá rét. Mùa đông ngủ nhiều, hoạt động ít, ăn nhiều đồ có dầu mỡ, năng lượng nên “hỏa vượng”. Do đó ăn chút thực phẩm có tính hàn (cua, ốc... và cả dưa, củ cải) giúp cơ thể tự tiêu bớt mỡ, phòng chống béo phì

Khi nấu ăn mùa đông, bạn nên cho thêm gia vị trị lạnh cay (gừng hành tây ớt, hạt tiêu tỏi và cà ri…) để sinh nhiệt, ngừa cảm lạnh cúm, nhưng không nên cho quá nhiều vào thức ăn. Cũng không nên lạm dụng quá nhiều rượu ngon, thịt béo, cao lương mỹ vị vì dễ sinh bệnh, dễ tăng cholesterol gây xơ vữa động mạch dẫn tới các bệnh lý cao huyết áp đau thắt ngực nhồi máu cơ tim tai biến mạch não... với tỷ lệ tử vong và tàn phế rất cao.

Vị cay từ ớt, hành tây, gừng cũng rất tốt trong việc giữ ấm cơ thể

Với rau, củ, quả, BS Thanh Sơn cũng khuyến cáo khi mua nên chọn lựa các loại rau củ mang tính ôn để giúp tăng nhiệt cho cơ thể mà không làm cho thân nhiệt bị thất thoát. Các loại rau củ tươi tính ôn là: Bạc hà cà rốt diếp cá đinh lăng hành tây kiệu húng chanh húng quế kinh giới, mùi ta, ngải cứu, nghệ rau răm sả tía tô tỏi tây. Tính nhiệt gồm: Gừng, ớt, riềng, tỏi.

Vài món ăn chống rét dễ làm

Thịt gà kho gừng: Bổ dưỡng, bổ âm cho tỳ vị, bổ khí, huyết và thận giúp trừ phong hàn cảm cúm cảm lạnh nhức mỏi…

Cánh gà rán gừng: 10 cánh gà ướp với 2 củ gừng dầu hào, xì dầu, đường, tiêu trắng, 1 muỗng sốt BBQ. Bọc cánh gà trong túi thực phẩm để ngăn mát tủ lạnh vài giờ rồi xếp vào chảo, rán vàng. Ăn nóng với dưa góp cà chua/dưa chuột, tương ớt.

Cật xào ớt: Bầu dục lợn. Ớt chuông (xanh, đỏ). Gừng, tỏi, xì dầu, giấm bột nêm đường, bột đao. Cho 2 thìa xì dầu, 1 thìa giấm, 1 thìa bột nêm, 1/2 thìa đường và chút bột đao hoa làm nước sốt. Đặt chảo lên bếp, đun nóng 2 thìa dầu ăn phi thơm tỏi và gừng. Cho ớt vào xào tái (10 giây), rồi cho bầu dục thái miếng vào xào. Đổ nước xốt đảo đến khi bầu dục chín, nước sốt sánh thì đổ ra, ăn nóng.