Ung thư phổi - nguyên nhân và các phương pháp phòng bệnh

Loại ung thư tế bào biểu mô dạng vảy: phát triển từ những tế bào nằm ở tiểu phế quản. Đây là loại ung thư phổi thường gặp nhất, chiếm xấp xỉ 41% các ca ung thư phổi.

Các loại ung thư phổi

Ung thư phổi được phân loại theo tế bào bao gồm:

Loại ung thư tế bào biểu mô dạng vảy: phát triển từ những tế bào nằm ở tiểu phế quản. Đây là loại ung thư phổi thường gặp nhất, chiếm xấp xỉ 41% các ca ung thư phổi.

Loại ung thư này liên quan chặt chẽ với hút thuốc khối u có thể phát triển vào trong lòng phế quản gây bít tắc, có thể phát triển to lên và lan tới thành ngực và các hạch vùng. Loại ung thư tế bào biểu mô dạng vảy có tốc độ di căn thấp hơn các loại ung thư phổi khác và nói chung có thể phát hiện sớm và đáp ứng tốt với điều trị.

Loại ung thư biểu mô tuyến: phát triển từ các tuyến phế quản ở trong màng tế bào nhày và thường xuất phát ở vùng ngoại vi của phổi. Loại ung thư này chiếm 29% ung thư phổi. Một người không nghiện thuốc lá mà bị ung thư phổi thì thường là loại ung thư này.

Loại ung thư biểu mô tế bào nhỏ: chiếm 15% trong ung thư phổi. Loại ung thư phổi này có liên quan chặt chẽ với việc hút thuốc lá. Tuy nhiên, loại ung thư này di căn sớm và triệu chứng ban đầu nghèo nàn nên khi được chẩn đoán xác định thì ung thư đã di căn.

Loại ung thư biểu mô tế bào lớn: Thường phát triển vào lòng phế quản và có đặc điểm là các tế bào tròn, lớn. Loại ung thư này chiếm 11% trong ung thư phổi.

Nguyên nhân

Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ung thư phổi: 90% bệnh nhân ung thư phổi do hút thuốc lá. Mặc dù còn 4% bệnh nhân bị ung thư phổi mà không hút thuốc, nhưng vài người trong số họ đã hít một số lượng đáng kể khói thuốc lá (hít khói của người hút thuốc lá). 90% bệnh nhân ung thư phổi đã hút hơn 10 điếu thuốc lá/ngày trong 20 năm.

Những công nhân tiếp xúc với bụi silic có nguy cơ cao bị ung thư phổi. Nguy cơ này sẽ tăng lên nhiều lần nếu bệnh nhân có hút thuốc lá.

Theo số liệu dưới đây thì nguy cơ bị ung thư phổi do hút thuốc lá cao hơn nhiều do tiếp xúc với bụi silic. Chắc chắn là 2 tác nhân trên đều có thể tránh được:

Những tiếp xúc nghề nghiệp khác liên quan tới ung thư phổi bao gồm tiếp xúc với quá trình luyện thép, niken, crôm và khí than.

Tiếp xúc với tia phóng xạ có nguy cơ bị các bệnh ung thư trong đó có cả ung thư phổi. Những công nhân mỏ uranium, fluorspar và hacmatite có thể tiếp xúc với tia phóng xạ do hít thở không khí có chứa khí radon.

Có nhiều cuộc thảo luận về vai trò của ô nhiễm không khí trong sự gia tăng ung thư phổi. Nói chung do tỉ lệ hút thuốc lá tăng.

Ung thư phổi ở thành thị cao hơn ở nông thôn. Sau yếu tố hút thuốc lá có một số nhỏ dân thành thị có nguy cơ ung thư phổi liên quan đến các chất gây ô nhiễm không khí.

Giống như các bệnh ung thư khác, chúng ta chưa biết được nguyên nhân gây bệnh ở các bệnh nhân. Chúng ta không ai biết được tại sao một người nghiện thuốc lá bị ung thư phổi mà người khác lại không bị. Nghiên cứu về lĩnh vực này hiện nay đã có bước tiến đáng kể và đang xác định được những gen có liên quan đến ung thư phổi.

Các phương pháp điều trị

Phẫu thuật loại bỏ khối u

Có hiệu quả nhất khi khối u còn nhỏ và chưa có di căn. Bệnh nhân có thể trạng tốt để phẫu thuật. 20% bệnh nhân được điều trị theo phương pháp này. Những bệnh nhân được phẫu thuật lấy toàn bộ khối u có thời gian sống thêm lâu dài.

Điều trị tia xạ

Phương pháp này được áp dụng cho 35% bệnh nhân. Mục đích là phá hủy khối u khi nó còn nhỏ (thường có đường kính 6cm) và không có di căn. Đối với những khối u lớn thì nó làm giảm sự phát triển của khối u. Phương pháp điều trị này kéo dài đời sống của bệnh nhân nhưng ít khi chữa khỏi bệnh.

Điều trị hóa chất

Có tác dụng tốt ở hầu hết bệnh nhân ung thư phổi loại tế bào nhỏ và đôi khi ở những loại ung thư phổi khác. Những tiến bộ gần đây về hóa trị liệu đã làm giảm đáng kể những tác dụng phụ so với trước đây.

Điều trị hỗ trợ

Chỉ áp dụng cho khoảng 1/3 bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn muộn không điều trị được bằng các phương pháp kể trên, bao gồm chăm sóc bệnh nhân, điều trị triệu chứng và làm giảm đau

Cần có một chế độ ăn thích hợp cho bệnh nhân. Tài liệu "Chế độ ăn và dinh dưỡng đối với ung thư" hướng dẫn về điều này. Nghỉ ngơi, chăm sóc về mặt y tế và giải trí đôi khi giúp ích cho bệnh nhân

Có một số phương pháp điều trị ung thư phổi không được công nhận bao gồm dùng thuốc tẩy, chế độ ăn kì quái và tiêm các thuốc miễn dịch có khả năng gây nguy hiểm cho bệnh nhân và mất thì giờ, mất tiền cần phải tránh.

Triển vọng

Ở hầu hết các bệnh nhân ung thư, kết quả điều trị tốt nhất khi ung thư được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Ví dụ có 50% bệnh nhân được phẫu thuật lấy bỏ khối u sống thêm được 5 năm. Tuy nhiên số bệnh nhân này còn ít. Trong tất cả các bệnh nhân bị ung thư phổi, chỉ có 10% sống thêm được 5 năm sau khi được chẩn đoán.

Hiện nay có nhiều phương pháp điều trị mới bao gồm đưa chất đồng vị phóng xạ vào phế quản, điều trị bằng tia xạ, điều trị bằng laser, các thuốc hóa chất mới, những nghiên cứu sinh học phân tử đang được tiến hành và đã thu được một số kết quả.

Phòng bệnh

Yếu tố quan trọng nhất trong việc phòng chống bệnh ung thư phổi là làm giảm số người hút thuốc lá. 90-96% bệnh nhân ung thư phổi có liên quan trực tiếp với hút thuốc lá và do vậy có thể phòng tránh được. Cải thiện vệ sinh công nghiệp và tránh tiếp xúc với bụi silic cũng giúp cho việc phòng chống ung thư phổi.

Tỷ lệ chết giảm xuống ở bệnh ung thư phổi sau khi ngừng hút thuốc lá.