Desmopressin (thuốc uống) và một số thông tin thuốc cơ bản nên biết

Loại thuốc: Chống lợi niệu (tương tự vasopressin). Chống xuất huyết

Dạng thuốc và Hàm lượng:

Viên nén 0,1 mg và 0,2 mg desmopressin acetat.

Ống tiêm 4 microgam desmopressin acetat trong 1 ml dung dịch natri clorid 0,9%.

Lọ nhỏ giọt 2,5 ml chứa 100 microgam desmopressin acetat trong 1 ml dùng qua đường mũi. Dung dịch chứa chất bảo quản clorbutol 0,5%.

Lọ 5 ml chia liều, chứa 500 microgam desmopressin acetat có bơm phun chia thành 50 liều, mỗi liều 10 microgam cho mỗi lần phun. Dung dịch chứa chất bảo quản clorbutol 0,5%.

CHỈ ĐỊNH

Trong đái nhiều và uống nhiều: Desmopressin được dùng để dự phòng hay kiểm soát hiện tượng đái nhiều, uống nhiều, và mất nước đi kèm với bệnh đái tháo nhạt do thiếu vasopressin (hormon chống lợi niệu) của thùy sau tuyến yên (bệnh đái tháo nhạt do thùy sau tuyến yên); đồng thời được dùng để điều trị hiện tượng đái nhiều và uống nhiều nhất thời do chấn thương hay phẫu thuật vùng tuyến yên. Do hiệu quả của nó, với ưu điểm dễ dùng, thời gian tác dụng dài và tương đối ít tác dụng phụ, desmopressin là thuốc được chọn dùng trong bệnh đái tháo nhạt do trung ương. Ðể chỉ định cho trẻ em người ta ưa dùng desmopressin hơn dùng vasopressin tiêm và các thuốc chống lợi niệu uống do hay gặp tác dụng không mong muốn của các thuốc này ở trẻ em. Trẻ em thường đáp ứng tốt với điều trị bằng desmopressin.

Desmopressin không có tác dụng trong điều trị đái tháo nhạt do thận hay trường hợp đái nhiều do đái tháo nhạt tâm thần bệnh thận hạ kali huyết, tăng calci huyết, hoặc trường hợp dùng demeclocyclin hay lithi.

Desmopressin (thuốc uống) và một số thông tin thuốc cơ bản nên biết

CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Những người quá mẫn với desmopressin acetat hay bất kỳ một thành phần nào của chế phẩm. Không dùng thuốc trong các trường hợp suy tim và những trường hợp khác cần điều trị bằng các thuốc lợi niệu. Vì có nguy cơ gây kết dính và giảm tiểu cầu không nên dùng thuốc ở người mắc bệnh von Willebrand typ II B hay typ tiểu cầu (bệnh von Willebrand giả).

Không chỉ định desmopressin cho những người bệnh có nồng độ yếu tố VIII bằng hoặc nhỏ hơn 5% (trừ một số trường hợp có sự theo dõi cẩn thận) hoặc cho những người bệnh có kháng thể kháng yếu tố VIII thuốc không được chỉ định để điều trị bệnh von Willebrand kinh điển nặng (typ III) và khi có dạng phân tử bất thường của kháng nguyên von Willebrand. Ở những người mắc bệnh von Willebrand typ II B, desmopressin có thể gây kết dính tiểu cầu và giảm tiểu cầu, vì vậy không nên dùng.

HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG

Desmopression thuốc uống có dạng viên nén

Ðái tháo nhạt do trung ương: Ở người lớn và trẻ em, liều khởi đầu uống 0,1 mg, 3 lần/ngày. Tổng liều bình thường 0,2 - 1,2 mg/ngày. Liều duy trì là 0,1 - 0,2 mg, 3 lần/ngày.

Ðái dầm ban đêm: Người lớn và trẻ em trên 5 tuổi, uống 0,2 mg vào buổi tối trước khi đi ngủ, chỉ khi cần mới tăng liều tới 0,4 mg. Cần đánh giá lại nhu cầu tiếp tục điều trị sau ba tháng bằng cách không dùng desmopressin trong một thời gian ít nhất một tuần.

TÁC DỤNG PHỤ

Các tác dụng phụ có thể xảy ra: tiêu chảy; rối loạn tư duy

Một số tác dụng phụ có thể nghiêm trọng. Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào sau đây, hãy gọi cho bác sĩ của bạn ngay lập tức: buồn nôn; nôn; ăn mất ngon; tăng cân; đau đầu; cáu gắt; bồn chồn; cực kỳ mệt mỏi; nhầm lẫn; phản xạ chậm lại; yếu cơ co thắt cơ hoặc bị chuột rút; ảo giác; co giật; mất ý thức trong một khoảng thời gian

LƯU Ý

Trước khi kê đơn dùng desmopressin, cần loại trừ các trường hợp chẩn đoán uống nhiều do tâm thần và nghiện rượu Không nên dùng cho người bệnh trên 65 tuổi và những người bị tăng huyết áp hay bị bệnh tim mạch.

Tránh dùng quá nhiều dịch trong những trường hợp đã xác định là có mất cân bằng về nước và/ hoặc chất điện giải cũng như ở những người có nguy cơ tăng áp lực nội sọ Cần thận trọng đối với người có chức năng thận bị suy giảm và/hoặc bị mắc bệnh tim mạch hay bệnh xơ nang tụy

Nên báo trước cho những người bệnh đang điều trị bằng desmopressin cần ngừng thuốc khi đang nôn và/hoặc bị ỉa chảy cho tới khi cân bằng nước trở lại bình thường. Ðịnh kỳ cần đo huyết áp và thể trọng để theo dõi khả năng giữ quá nhiều nước. Không nên ép người bệnh uống, mà để họ uống vừa đủ lượng nước cho hết khát. Có thể dễ dàng theo dõi hiện tượng tích lũy nước bằng cách theo dõi cân nặng của người bệnh hoặc xác định lượng natri hay độ thẩm thấu của huyết tương. Nếu thấy tăng dần trọng lượng cơ thể, giảm lượng natri huyết thanh xuống dưới 130 mmol/lít hay độ thẩm thấu huyết tương xuống dưới 270 mOsm/kg, cần phải giảm ngay mức nước đưa vào và ngừng ngay desmopressin.

Nên thận trọng khi làm xét nghiệm về khả năng cô đặc của thận. Ðối với trẻ em dưới 1 tuổi, chỉ nên tiến hành xét nghiệm này trong điều kiện được giám sát cẩn thận tại bệnh viện

Thời kỳ mang thai: Chưa có công trình nghiên cứu kiểm tra ở người. Trên lâm sàng, khi dùng desmopressin ở người mang thai không thấy có những phản ứng không mong muốn trên bào thai. Nghiên cứu về sinh sản ở chuột cống và thỏ khi dùng desmopressin ở liều gấp 12,5 lần liều gây cầm máu thông thường ở người hoặc gấp 125 lần liều chống lợi niệu thông thường ở người đều không phát hiện thấy dấu hiệu có hại đối với bào thai. Mặc dù thuốc không có tác dụng co bóp tử cung ở liều chống lợi niệu thông thường song người thầy thuốc vẫn phải cân nhắc lợi hại giữa khả năng điều trị với những nguy cơ có thể xảy ra.

Thời kỳ cho con bú: Chưa có những nghiên cứu được kiểm định ở người đang cho con bú. Người ta chưa biết thuốc có bài tiết ra sữa hay không, song vẫn nên dùng thận trọng desmopressin khi đang cho con bú.

QUÁ LIỀU

Dùng quá liều desmopressin có thể dẫn đến giảm natri huyết và co giật Thuốc làm tăng nguy cơ bị giữ nước. Nếu natri huyết giảm, ngừng dùng desmopressin ngay và hạn chế việc nhập nước cho tới khi natri huyết thanh trở về bình thường. Nếu bị giữ nước nặng, cho dùng Furosemid

BẢO QUẢN

Desmopressin acetat viên được bảo quản ở nhiệt độ phòng trong khoảng 15 - 30 độ C, tránh tiếp xúc với nhiệt độ hay ánh sáng.

NẾU QUÊN UỐNG THUỐC

Dùng liều đó ngay khi nhớ ra. Tuy nhiên, khi bỏ quên liều mà đã gần tới thời gian uống liều tiếp theo bạn có thể bỏ qua liều đã quên và tiếp tục lịch trình dùng thuốc của bạn. Không dùng liều gấp đôi để bù cho liều bỏ lỡ.

CHẾ ĐỘ ĂN UỐNG

Bác sĩ có thể yêu cầu hạn chế lượng chất lỏng bạn uống trong thời gian điều trị với desmopressin.

Nếu bạn dùng desmopressin để điều trị đái dầm bác sĩ có thể yêu cầu bạn không uống nước ít nhất một giờ trước và ít nhất 8 giờ sau khi bạn uống desmopressin.

Thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ cẩn thận để tránh tác dụng phụ nghiêm trọng.

TƯƠNG TÁC

Ít có tương tác thuốc đặc biệt. Cần thận trọng khi dùng desmopressin ở những người bệnh đang điều trị bằng lithi, epinephrin liều cao, demeclocyclin heparin hay rượu vì những chất này có thể làm giảm tác dụng chống lợi niệu của desmopressin.

Các thuốc như clopropamid, urê hay fludrocortison có thể làm tăng đáp ứng chống lợi niệu. Nếu dùng clofibrat đồng thời với desmopressin sẽ gây tăng cường và kéo dài tác dụng chống lợi niệu của desmopressin. Các chất có tác dụng giải phóng ra hormon chống lợi niệu như thuốc chống trầm cảm 3 vòng, clorpromazin và Carbamazepin có thể gây tác dụng hiệp đồng chống lợi niệu và có nguy cơ giữ nước trong cơ thể indomethacin có thể gây tăng mức độ đáp ứng với desmopressin nhưng không kéo dài.

DƯỢC LÝ VÀ CƠ CHẾ

Desmopressin là thuốc tổng hợp tương tự vasopressin có tác dụng chống lợi niệu kéo dài. Thuốc làm tăng tái hấp thu nước ở thận do tăng tính thấm tế bào của ống góp gây tăng độ thẩm thấu nước tiểu đồng thời làm giảm bài niệu.

Desmopressin còn có tác dụng chống xuất huyết Thuốc gây tăng hoạt tính của yếu tố đông máu VIII (yếu tố chống ưa chảy máu) và yếu tố Willebrand trong huyết tương và có thể còn có một tác dụng trực tiếp trên thành mạch. Desmopressin gây tăng huyết áp ít hơn nhiều so với vasopressin và ít tác dụng trên cơ trơn phủ tạng.

DƯỢC ĐỘNG HỌC

Sau khi uống, desmopressin bị phân hủy nhiều trong ống tiêu hóa và khả dụng sinh học chỉ dưới 0,5%, song lượng thuốc hấp thu vẫn đủ để có tác dụng điều trị khi dùng liều cao. Thuốc được hấp thu qua niêm mạc mũi với khả dụng sinh học lớn hơn: 10 - 20%. Desmopressin tiêm tĩnh mạch có hoạt tính chống lợi niệu gấp 10 lần so với cùng liều qua đường mũi. Theo dõi sử dụng thuốc bằng đường mũi ở những người bệnh bị bệnh đái tháo nhạt do thuỳ sau tuyến yên cho thấy tác dụng chống lợi niệu xuất hiện trong vòng 15 - 60 phút, cao nhất trong khoảng 1 - 5 giờ, kéo dài được 5 - 21 giờ và cuối cùng hết tác dụng đột ngột trong vòng.

60 - 90 phút nữa.

Khi truyền tĩnh mạch, desmopressin làm tăng hoạt tính của yếu tố VIII trong vòng 15 - 30 phút và đạt tác dụng tối đa trong khoảng 90 phút đến 3 giờ sau truyền, tác dụng kéo dài 4 - 24 giờ ở những người bệnh bị bệnh hemophilia A nhẹ và kéo dài khoảng 3 giờ ở những người bệnh bị bệnh von Willebrand. Sự tăng hoạt tính của yếu tố VIII tùy thuộc vào liều, có thể tới tối đa 300 - 400% sau khi truyền tĩnh mạch liều 0,4 microgam/kg. Hoạt tính kháng nguyên liên quan đến yếu tố VIII trong huyết tương cũng đạt tối đa trong vòng 3 giờ sau khi truyền thuốc.

Sự phân bố của desmopressin chưa được xác định đầy đủ. Người ta chưa biết thuốc có qua nhau thai hay không. Desmopressin được phân bố vào sữa Sự chuyển hóa của thuốc còn chưa biết rõ. Khác với vasopressin, desmopressin không bị thoái giáng bởi các aminopeptidase hay các peptidase khác cắt oxytocin và vasopressin nội sinh trong huyết tương ở cuối thai kỳ

Sau khi tiêm tĩnh mạch 2 - 3 microgam desmopressin cho những người bệnh đái tháo nhạt do thùy sau tuyến yên, nồng độ thuốc trong huyết tương giảm xuống theo 2 pha với trung bình nửa đời đầu trong huyết tương là 7,8 phút và trung bình nửa đời kết thúc trong huyết tương là 75,5 phút.