Một số nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa và cách xử trí

Xuất huyết tiêu hóa là cấp cứu nội và ngoại khoa hay gặp trong khi thời tiết giao mùa. Đây là hiện tượng máu chảy ra khỏi mạch máu, mà mạch máu ấy lại nằm trong ống tiêu hóa. Xuất huyết tiêu hóa gặp cả nam và nữ, bệnh hay gặp sau cảm cúm, hoặc dùng một số thuốc như aspirin, corticoid..., sau các sang chấn tâm lý mạnh... Trong trường hợp xuất huyết tiêu hóa cấp, nếu không được cấp cứu kịp thời sẽ nguy hiểm đến tính mạng.

Nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa

Có rất nhiều nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa Tùy theo nguyên nhân mà xử trí và điều trị sẽ khác nhau.

Do loét dạ dày hành tá tràng: Đó là nguyên nhân hay gặp nhất khi đó bệnh nhân nôn ra máu đi ngoài phân đen chảy máu với khối lượng máu thường nhiều có thể gây ra tình trạng thiếu máu trầm trọng; kết hợp với các triệu chứng khác như đau ở vùng thượng vị.

A) Hình ảnh nội soi dạ dày bình thường. B) Hình ảnh nội soi xuất huyết dạ dày

Do tăng áp lực tĩnh mạch cửa: hiện tượng này gặp trong các bệnh xơ gan hội chứng Bannti: máu ở hệ tĩnh mạch cửa bị cản trở sẽ qua những đường bàng hệ để trở về tĩnh mạch chủ dưới phần bàng hệ phình giãn và tăng áp lựcTrong trường hợp này, máu tươi màu hơi đen vì là máu tĩnh mạch; khối lượng thường rất nhiều và không lẫn thức ăn... Một số nguyên nhân ít gặp hơn như ung thư dạ dày viêm dạ dày cấp viêm loét trợt thực quản ure máu cao, ngộ độc chì, ngộ độc thủy ngân

Do lỵ trực trùng: Thường xảy ra ở trẻ em có thể có sốt cao, đau quặn bụng dữ dội, đại tiện nhiều lần (15 - 20 lần/ngày), kèm mót rặn và đau hậu môn. Phân lỏng, rất ít hoặc chỉ toàn máu, màu đỏ sẫm như máu cá hoặc nước rửa thịt.

Do lỵ amíp: Thường nhẹ với sốt nhẹ, đau quặn bụng dọc khung đại tràng và vùng hạ vị; đại tiện phân nhầy máu, thường máu chỉ dính quanh phân có màu đỏ tươi, kèm dấu hiệu mót rặn và đau hậu môn sau đại tiện.

Ung thư đại tràng: Là bệnh lý thường gây chảy máu tiêu hóa ở người già ung thư đại tràng phải thường kèm theo dấu đại tiện phân lỏng và máu đỏ sẫm ung thư đại tràng trái thường là dấu hiệu táo bón đại tiện phân máu tươi; còn ung thư trực tràng hậu môn thường kèm theo dấu hiệu kích thích đại tiện nhiều lần.

Viêm loét đại trực tràng chảy máu: Bệnh thường xảy ra ở phụ nữ trẻ, với biểu hiện từng đợt bao gồm sốt đau khớp đau quặn bụng dọc khung đại tràng và đại tiện ra máu, thường là máu tươi. Ngoài ra còn có thể gặp chảy máu trong trĩ polyp nứt kẽ hậu môn, Crohn đại - trực tràng

Do thương hàn: Bệnh nhân đau bụng đại tiện phân có màu đỏ gạch hoặc đỏ sẫm.

Nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa là do thương hàn

Viêm ruột xuất huyết hoại tử: Biểu hiện lâm sàng là tình trạng nhiễm khuẩn nhiễm độc nặng, sốt cao 40 - 41 độ C. Đau và trướng bụng, đại tiện phân đen mùi thối khắm.

Bệnh Crohn: Thường gặp là tổn thương vùng hồi manh tràng với đau bụng đại tiện phân lỏng từng đợt kèm theo sốt, máu lắng tăng. Biến chứng chảy máu thường gặp vào giai đoạn 2 hoặc 3 của bệnh với tổn thương loét hoặc rò thủng vách ruột. Ngoài ra còn có thể gặp chảy máu ruột non từ các nguyên nhân hiếm gặp khác như: lồng ruột loét túi thừa Meckel lao ruột ung thư ruột non hoặc chảy máu từ ruột non trong bệnh lý chảy máu toàn thể như trong sốt xuất huyết

Nhận biết thế nào?

Tùy theo nguyên nhân mà có các biểu hiện bệnh khác nhau: nôn ra máu màu nâu sẫm, nhờ nhờ đỏ, lẫn với thức ăn, dịch nhầy loãng; đi ngoài phân đen nát lỏng như bã cà phê, mùi thối khắm; tùy theo mức độ mất máu sẽ thấy vã mồ hôi chân tay lạnh nổi da gà da niêm mạc nhợt, có khi vật vã giẫy dụa, có khi có ngất xỉu mạch nhanh nhỏ huyết áp tụt, thở nhanh nông tiểu ít

Cách xử trí

Nên khám bệnh định kỳ để sớm phát hiện bệnh

Cần đặt người bệnh nằm trên giường hoặc cáng, để đầu thấp. Liên hệ với hệ thống cấp cứu y tế (115) để được truyền dịch nhằm cải thiện tình trạng mất máu, đồng thời chống sốc bằng các loại thuốc nâng huyết áp thở ôxy (nếu có khó thở hoặc có hiện tượng choáng) và khẩn trương chuyển người bệnh đến cơ sở cấp cứu của bệnh viện gần nhất.

Nên khám bệnh định kỳ, đặc biệt là người cao tuổi và mỗi lần đi khám bệnh cần cho bác sĩ biết những bệnh về đường tiêu hóa mà mình đang gặp phải để tránh dùng các thuốc có tác dụng phụ gây chảy máu đường tiêu hóa. Cần kiêng rượu bia các chất kích thích