Những tác nhân gây ung thư mà ai cũng phải biết để bảo vệ sức khỏe

Mới đây, ngôi sao Hollywood lừng danh Michael Douglas (68 tuổi) đã bị ung thư họng giai đoạn 4. Nguyên nhân được cho rằng là do do vi-rút HPV, lây truyền theo kiểu làm tình quá đường miệng.

Từ ung thư miệng, tử cung… 

Năm 1983, Harald zur Hausen chỉ ra vi-rút HPV-16 rồi HPV-18 là thủ phạm gây khoảng 70% ung thư cổ tử cung Zur Hausen nhận giải Nobel Y học năm 2008.

HPV đi từ người này sang người khác trong cuộc ái ân. HPV còn gây ung thư âm hộ âm đạo và hậu môn ở phụ nữ; ung thư dương vật và hậu môn ở đàn ông Ở những người đồng tính nam HPV-16 tăng nguy cơ ung thư hậu môn.

Làm tình qua đường miệng có thể đem vi-rút từ hệ sinh dục vào họng. Các nhà khoa học mới tìm thấy HPV-16 là thủ phạm các vụ ung thư vùng miệng họng. Ở Hoa Kỳ, có 14.000 ca ung thư họng mới hàng năm, khoảng 70% dính líu tới vi-rút HPV-16. 

Thủ phạm gây ung thư gan

Hai vi-rút viêm gan B (HBV) và viêm gan C (HCV) rõ là thủ phạm gây ung thư gan Truyền từ người sang người, hoặc lây qua máu nhiễm, nhiễm qua tiêm chích quan hệ tình dục con sinh ra từ mẹ nhiễm. Âm thầm tấn công các tế bào gan làm ra xơ gan ung thư gan. HBV (vi-rút DNA) thường gây triệu chứng như cảm cúm và vàng da hồi phục trong vòng vài tháng.

Các nguyên nhân khác gồm rượu thuốc lá aflatoxin Độc tố aflatoxin do nấm mốc ở ngô, lạc, lúa gạo và lúa mì có thể dẫn tới ung thư gan. HBV liên thủ với aflatoxin vùi dập lá gan, gây ung thư gan cao hơn 60 lần so với HBV riêng lẻ. Bị nhiễm HCV mà uống rượu gây xơ gan thì ung thư bùng lên như đổ dầu vào lửa.

Những nơi nào viêm gan mạn do HBV và HCV hoành hành cũng là những nơi có xuất độ ung thư gan cao nhất. Viêm gan mạn gây ra 75-85% ung thư gan trên toàn cầu. Nhiễm HBV là đại dịch ở Trung Quốc, ở Việt Nam và một số nơi khác của châu Á.

Phần lớn nhiễm vi-rút từ lúc nhỏ và 8-10% dân số trưởng thành bị nhiễm mạn tính. Ở nước ta ung thư gan là loại thường gặp nhất. Đàn ông mắc nhiều gấp bội phụ nữ Phải tránh xa HBV/HCV như tránh xa HIV-AIDS. Tránh nhiễm HBV, HCV, cần quan hệ tình dục an toàn. Cảnh giác thức ăn mốc meo. Cẩn thận xăm hình da, chân mày; xỏ tai, xỏ mũi đeo bông.

Và bao tử

Cơ quan Nghiên cứu ung thư quốc tế xếp vi khuẩn Helicobacter Pylori là tác nhân gây ung thư loại 1, mạnh chẳng khác nhiều hóa chất gây ung thư trong khói thuốc lá. Sống trong bao tử (vùng môn vị) và tá tràng nên có tên là Helicobacter Pylori (H.Pylori) xoắn khuẩn môn vị.

Dân ở các nước giàu thì ít bị nhiễm hơn là ở các nước nghèo. Ước tính có 50-60% bệnh nhân ung thư bao tử trên toàn cầu liên hệ chặt chẽ với H. Pylori. Giải Nobel Y học 2005 vinh danh 2 người Úc Barry Marshall và Robin Warren nhờ có công khám phá H. Pylori năm 1984.

Có lẽ vi khuẩn này truyền đi thông qua nước bọt hoặc phân người. Khoảng 10-20% những người nhiễm khuẩn sẽ bị bệnh loét bao tử, rồi viêm mạn tính, một số ít nặng lên thành viêm bao tử dạng teo, có thể dẫn đến ung thư.

Đã có thuốc trị viêm loét bao tử do nhiễm H. Pylori, hứa hẹn giảm nguy cơ ung thư bao tử. Nghi viêm loét bao tử tá tràng thì nên đi khám. Bác sĩ sẽ cho thử hơi thở hoặc nội soi bao tử. Có xoắn khuẩn bác sĩ cân nhắc điều trị đúng cách. Uống đủ thuốc đúng liều, kết quả tốt. Điều trị kháng khuẩn này cũng làm giảm nhẹ lymphôm MALT, một loại ung thư hạch rất đặc biệt của bao tử do H. Pylori gây ra.