Sàng lọc và chẩn đoán sớm căn bệnh ung thư: Rất cần thiết, nhưng...

Tại Việt Nam, theo số liệu thống kê về tình trạng bệnh ung thư tại BV K, BV Ung bướu TP. Hồ Chí Minh và một số tỉnh/thành, ước tính mỗi năm ở nước ta có khoảng 150.000 trường hợp mắc mới và 75.000 người chết vì ung thư và con số này có xu hướng ngày càng gia tăng…

71% bệnh nhân ung thư phát hiện khi ở giai đoạn 3

Thông tin về tình hình bệnh ung thư tại Việt Nam, ThS. Nguyễn Thị Hoài Nga, Trưởng phòng Chỉ đạo tuyến - BV K cho biết, qua số liệu nghiên cứu ghi nhận tại 6 địa phương là TP. Hồ Chí Minh Hà Nội Thái Nguyên, Cần Thơ, Hải Phòng và Thừa Thiên Huế cho thấy, 10 bệnh ung thư phổ biến ở nữ giới giai đoạn 2004-2008 là: ung thư vú phế quản phổi, đại trực tràng cổ tử cung buồng trứng gan thực quản miệng thanh quản máu. Đối với nam, 10 bệnh ung thư phổ biến thường gặp là: phổi dạ dày gan đại trực tràng, vòm, hạch, máu khoang miệng tiền liệt tuyến thực quản. Đồng thời nghiên cứu này cũng ghi nhận ung thư vú đứng vị trí thứ nhất đối với nữ, còn đối với nam thì ung thư phổi đứng vị trí hàng đầu. Đáng chú ý, tỷ lệ mới mắc bệnh ung thư theo tuổi  từ năm 2004-2008 ở nam giới là 181,3/100.000 dân; nữ là 143,9/100.000 dân.

Khám sàng lọc và chẩn đoán sớm ung thư là việc cấp thiết cần được triển khai. Tuy nhiên nên chọn sàng lọc ở tuyến nào? Nó đòi hỏi tiềm lực của chuyên ngành ung thư cần phải đáp ứng được. Hiện nay tuyến dưới vẫn thiếu hụt về trình độ nhân lực cao, trang thiết bị chuyên ngành ung thư do đó cần cân nhắc trong việc nên chọn tuyến y tế nào để thực hiện khám sàng lọc và chẩn đoán sớm ung thư để có hiệu quả nhất do đó chúng ta cần có quy trình tầm soát/chẩn đoán sớm một số bệnh ung thư cụ thể để việc tầm soát/chẩn đoán sớm có hiệu quả cao.

Về chi trả BHYT đối với việc khám sàng lọc và chẩn đoán sớm một số bệnh ung thư, tôi đề xuất nên triển khai theo hướng đồng chi trả vì hiện nay người dân đang tham gia đồng chi trả ở một số mức. Tuy nhiên mức đồng chi trả này cũng cần được tính toán cụ thể để tạo sự phù hợp cho người dân.

Riêng tại khu vực TP. Hồ  Chí Minh, BS. Phạm Xuân Dũng - Phó Giám đốc BV Ung bướu TP. Hồ Chí Minh cho biết, mỗi năm bệnh viện tiếp nhận khoảng 13.000- 14.000 ca bệnh ung thư mới với các bệnh ung thư phổ biến là môi, khoang miệng- hầu; phổi, gan đối với nam và vú, cổ tử cung, môi, khoang miệng với nữ. Gắn bó với chuyên ngành này đã lâu, BS. Dũng cho biết, đa phần các trường hợp bệnh nhân đều đến khám và chẩn đoán bệnh tại các cơ sở chuyên khoa ung thư rất muộn, bởi trước đó họ thường có thói quen đến khám tại BV đa khoa khác, chỉ khi nghi ngờ ung thư thì mới đến BV chuyên khoa ung thư khám và chẩn đoán. Thông tin này càng được chứng minh cụ thể hơn khi ThS.Nga đưa ra con số: theo điều tra năm 2009 của Dự án Phòng chống ung thư tại BV K, BV Ung bướu, BV Bạch Mai, BV Ung bướu TP. Hồ Chí Minh và BVĐK TW Cần Thơ cho thấy, tỷ lệ bệnh nhân được chẩn đoán và phát hiện ở giai đoạn sớm rất ít, đa phần là giai đoạn 3 trở lên với tỷ lệ trên 71%.

Phát hiện ung thư sớm giúp giảm tỷ lệ tử vong

Các chuyên gia đều cho rằng ung thư không phải vô phương cứu chữa, nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ, bệnh nhân ung thư hoàn toàn có thể được chữa khỏi hoặc tăng thêm thời gian và chất lượng sống... Theo PGS.TS. Trần Đình Hà - Phó giám đốc Trung tâm Ung bướu, BV Bạch Mai, việc triển khai khám sàng lọc và chẩn đoán sớm bệnh ung thư càng được thực hiện sớm càng tốt. Đồng tình với quan điểm trên, BS. Phạm Xuân Dũng nhấn mạnh, việc tầm soát/sàng lọc và phát hiện sớm bệnh ung thư sẽ làm giảm tỉ lệ tử vong từ 3 - 35% tùy loại ung thư phương pháp điều trị đơn giản ít ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh hơn, đồng thời giảm chi phí và thời gian điều trị. Dẫn chứng từ thực tế tại BV Ung bướu TP. Hồ Chí Minh qua theo dõi trong 5 năm gần đây đối với những bệnh nhân bị ung thư cổ tử cung cho thấy, nếu phát hiện ung thư sớm ở giai đoạn 1 thì trên 90% sẽ chữa khỏi, đối với ung thư vú và đại trực tràng là trên 70%. Về hiệu quả  kinh tế, theo ông Nguyễn Hoàng Hảo - Phòng kế hoạch tổng hợp - BV Ung bướu Hà Nội cho biết, chi phí điều trị một ca ung thư ở giai đoạn đầu rẻ hơn rất nhiều lần so với ca ung thư giai đoạn 3, 4. Ví như với một ca ung thư cổ tử cung chi phí điều trị trung bình ở giai đoạn muộn khoảng từ 100-120 triệu đồng, nhưng nếu sàng lọc và phát hiện sớm, chi phí điều trị chỉ hết khoảng 10% so với giai đoạn muộn.

Trên cơ sở phân tích những cái được của việc khám sàng lọc và chẩn đoán ung thư sớm TS. Bùi Diệu - Giám đốc BV K cho rằng, trước mắt nên triển khai chi trả BHYT cho khám sàng lọc và chẩn đoán ung thư đối với 3 bệnh: ung thư vú cổ tử cung và đại trực tràng. Theo TS. Diệu, hiện nay có nhiều tiến bộ về khoa học kỹ thuật trong chẩn đoán và điều trị ung thư vú do đó khi triển khai sẽ đạt hiệu quả cao ung thư cổ tử cung cũng vậy, nếu sàng lọc phát hiện sớm còn có khả năng làm cho người phụ nữ vẫn giữ được thiên chức làm mẹ Tuy nhiên, cần có sự hướng dẫn cụ thể của Bộ Y tế để tạo sự thống nhất, chuẩn và đồng bộ về quy trình cụ thể đối với việc khám sàng lọc và chẩn đoán sớm tại cộng đồng như độ tuổi từ bao nhiêu đến bao nhiêu thì nên khám sàng lọc và chẩn đoán sớm bệnh ung thư Kỹ thuật lâm sàng chẩn đoán cần những quy trình gì? Tuyến huyện được triển khai những kỹ thuật nào…