Sỏi mật là gì? Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh

Sỏi mật là gì?

Sỏi mật là do sự kết tụ thành một hoặc nhiều khối rắn chắc của các thành phần có trong dịch mật, có thể được hình thành ở nhiều vị trí khác nhau trong hệ thống dẫn mật như sỏi túi mật sỏi ống mật chủ đường dẫn mật trong gan (sỏi gan)...

Sỏi mật được chia làm 2 thể chính

Sỏi mật có 2 loại chính: sỏi cholesterol và sỏi sắc tố mật.

- Sỏi cholesterol: Do cholesterol kết tinh trong dịch mật, khi nồng độ cholesterol trong mật cao, nồng độ muối mật thấp, có sự ứ đọng dịch mật và một số nguyên nhân khác. Nguyên nhân: do tuổi tác, ăn nhiều thức ăn có hàm lượng cholesterol cao nhiều chất béo động vật, do sinh đẻ nhiều (phụ nữ), biến chứng từ một số bệnh tiêu hoá như bệnh Crohn, cắt đoạn hồi tràng, do dùng nhiều một số dược phẩm clofibrate estrogen Sỏi cholesterol thường đơn độc, không cản tia X và có màu nhạt.

- Sỏi sắc tố mật: Chủ yếu là calcium bilirubinate, có màu sậm, thường hình thành đám sỏi, cản tia X nhiều, hình thành khi bilirubine tăng, không liên hợp hoặc nhiễm vi trùng, nhiễm ký sinh trùng đường mật. Nguyên nhân: tuổi tác, ăn thiếu chất béo và protein ứ đọng dịch mật, mật nhiễm trùng hoặc nhiễm ký sinh trùng xơ gan bệnh tán huyết thiếu máu Địa Trung Hải thiếu máu hồng cầu liềm. 

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân gây sỏi mật thường là do sự mất cân bằng các thành phần có trong dịch mật, với nhiều nguyên nhân khác nhau. Đó có thể là sự mất cân bằng do sản xuất, vận chuyển dịch mật trong gan - nơi tiết ra dịch mật, ứ trệ dịch mật kéo dài viêm đường mật và nhiễm khuẩn dịch mật. Ngoài ra, yếu tố cơ địa cũng là một trong những nguyên nhân chính gây sỏi mà các phương pháp Tây y hiện đại khó có thể tác động.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển sỏi mật bao gồm:

- Chức năng gan suy giảm (gan nhiễm mỡ viêm gan xơ gan tăng men gan ) làm giảm chất chất lượng dịch mật

- Thừa cân béo phì rối loạn mỡ máu

- Chế độ ăn uống ít calo nhiều chất béo bão hòa ít chất xơ và rau xanh.

- Lối sống ít vận động khiến dịch mật bị ứ trệ tạo điều kiện thuận lợi cho cholesterol kết tủa.

- Sử dụng thuốc tránh thai dài ngày, do estrogen làm tăng nồng độ cholesterol trong mật.

- Sử dụng thuốc hạ cholesterol (hạ mỡ máu) làm tăng cholesterol trong dịch mật.

Nguyên nhân gây sỏi mật ngay trong sinh hoạt hàng ngày

Triệu chứng sỏi mật

Người mắc bệnh sẽ thường xuyên gặp các dấu hiệu, triệu chứng bệnh sỏi mật như đau sốt vàng da gan to bất thường và một số các triệu chứng khác:

- Đau: Người bệnh sỏi mật thường gặp các cơn đau đột ngột đến dữ dội đau từ vùng hạ sườn phải lan lên vai phải hoặc sau lưng. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp các cơn đau âm ỉ hoặc tức nặng ở hạ sườn phải, đau đôi khi ở vùng thượng vị và lan lên ngực.

- Sốt: Do nhiễm khuẩn đường mật có thể sốt cao, rét run nhưng cũng có khi sốt nhẹ, sốt thường đi kèm với đau, có khi sốt kéo dài.

- Vàng da: Xuất hiện khi tắc mật. Trường hợp chỉ có sỏi túi mật đơn thuần thì không gây vàng da

- Gan to: Chỉ khi khám bệnh thì mới phát hiện ra. Đây là triệu chứng thường gặp của sỏi mật, mức độ gan to phụ thuộc vào mức độ tắc mật, nếu chỉ bị sỏi túi mật thì không gây gan to. Tắc mật do sỏi trong ống mật chủ có thể xuất hiện túi mật to.

- Triệu chứng khác: Người bệnh thường không thích ăn mỡ, hay ợ chua ợ hơi hoặc đầy bụng Trường hợp này cần phải loại trừ những bệnh khác cũng có triệu chứng tương tự để chắc chắn đây là triệu chứng liên quan tới sỏi.