A-xít folic: Dưỡng chất thiết yếu cho bà bầu, có thể bạn chưa biết

A-xít folic (folate) còn gọi là vitamin B9, là một loại vitamin cần thiết cho dinh dưỡng hàng ngày của cơ thể người, giúp tổng hợp ADN và là một trong những vi chất quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của bào thai, nhất là hệ thần kinh Hậu quả của thiếu a-xít folic là khiếm khuyết ống thần kinh gây ra thai vô sọ thoát vị não - màng não, hở đốt sống, gai đôi cột sống và làm tăng nguy cơ dị tật ở tim chi, đường tiểu sứt môi hở hàm ếch...

Vì ống thần kinh của thai nhi được hình thành trong 4 tuần đầu của thai kỳ nên việc bổ sung a-xít folic phải được thực hiện ngay từ khi có ý định mang thai cho đến hết 3 tháng đầu của thai kỳ. Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, bổ sung a-xít folic giúp giảm được 50 - 70% các dị tật do khiếm khuyết ống thần kinh gây ra.

Nhu cầu a-xít folic

Nhu cầu trung bình 3mcg/kg trọng lượng cơ thể đáp ứng được cho nhu cầu người trưởng thành, tương đương 180 - 200mcg/ngày. Nhu cầu tăng lên trong khi mang thai cần 400mcg/ngày để đáp ứng: Sự gia tăng của quá trình phân chia tế bào cũng như tăng kích thước tử cung

Cần cho tổng hợp nhân tế bào a-xít deoxyribo nucleic (ADN), a-xít ribo nucleic (ARN) và protein; hình thành nhau thai; số lượng tế bào hồng cầu gia tăng theo khối lượng máu tăng; tăng trưởng của bào thai và do tăng thải folate qua nước tiểu trong khi mang thai

Lúc nào cần đảm bảo đủ a-xít folic?

Khi phát hiện có thai mới bắt đầu đảm bảo đủ khẩu phần ăn có 400mcg a-xít folic thì đã chậm mà nhất thiết nồng độ a-xít folic phải đảm bảo đủ cao vào thời điểm mang thai Vì vậy, điều quan trọng là phải bổ sung đủ a-xít folic trước khi thụ thai Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, tất cả phụ nữ mang thai dự định mang thai phải bắt đầu bổ sung đủ a-xít folic 3 tháng trước thời điểm dự định có thai.

Cơ quan y tế của một số nước như Mỹ, Anh, Canada đã khuyến nghị: Cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng có đủ 400mcg a-xít folic/ngày cho tất cả phụ nữ độ tuổi sinh đẻ bằng các thực phẩm có tăng cường a-xít folic.

Những phụ nữ nào dễ bị ảnh hưởng của thiếu a-xít folic?

Tất cả bà mẹ đều có nguy cơ tiềm ẩn sinh ra những em bé bị nứt đốt sống não úng thủy bất kể họ bao nhiêu tuổi, họ có con lần đầu hay đã có nhiều con khỏe mạnh, ngay cả khi sức khỏe của chính bà mẹ rất tốt. Tuy vậy, có một số bà mẹ bắt buộc phải theo chế độ bổ sung a-xít folic chặt chẽ như sau:

- Tình trạng dinh dưỡng kém, sụt cân, ăn ít, khẩu phần ăn không cân đổi, nghèo vi chất dinh dưỡng

- Có giai đoạn không ăn được do mệt mỏi lo lắng, hoặc chán ăn

- Mới sảy thai hay thai chết lưu

- Làm việc vất vả hoặc bị căng thẳng thần kinh trầm trọng.

- phụ nữ đẻ dày, có nhiều con, có thể để lại hậu quả tình trạng dinh dưỡng kém, do vậy rất cần đủ a-xít folic trước khi thụ thai.

- Có tiền sử sinh con khiếm khuyết ống thần kinh.

- Nghiện rượu hay thuốc lá

Làm thế nào để đảm bảo đủ lượng a-xít folic?

A-xít folic có nhiều trong rau lá xanh như súp lơ xanh, cải làn; trong các loại hạt như đỗ tương, đỗ đỏ, đỗ đen và các loại hoa quả và nước hoa quả thuộc họ cam quýt. Đặc biệt, a-xít folic có nhiều trong gan gia súc và gia cầm... Chỉ cần kết hợp hài hòa sản phẩm tự nhiên nêu trên, phụ nữ hoàn toàn có thể phòng tránh tình trạng thiếu hụt a-xít folic cho cơ thể.

Ngoài việc tăng cường ăn các loại như trên cũng có thể dùng viên bổ sung a-xít folic. Bổ sung bằng dạng thuốc uống với liều 400mcg a-xít folic/ngày trước khi mang thai ít nhất là 1 - 3 tháng và uống a-xít folic kèm với sắt từ khi phát hiện có thai đến sau khi sinh 1 tháng. Nên lựa chọn sắt có chứa 60mg sắt nguyên tố, a-xít folic: 400cmg. Cần lưu ý là a-xít folic rất dễ bị phân hủy bởi nhiệt độ cao cũng như quá trình chế biến. Khi chế biến, thai phụ không nên ngâm, rửa cũng như nấu quá lâu cũng để tránh thất thoát thành phần a-xít folic trong nguồn thực phẩm

Theo ThS.BS.Lê Thị Hải