Sử dụng nhau thai làm thuốc cảnh báo bệnh nhiễm khuẩn, viêm gan

Mấy ngày nay, truyền thông nhiều nước trong đó có nước ta đồng loạt đưa tin về việc hàng vạn viên thuốc được bào chế từ “thịt người” nhập lậu được phát hiện tại một sân bay quốc tế Hàn Quốc. Từ sự kiện gây chấn động dư luận này, chúng ta thêm một lần nữa cảnh giác trước những sản phẩm bất hợp pháp gây mất an toàn, ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng trong đó có nhau thai hay còn gọi là tử hà sa.

Bản chất của nhau thai

Thuốc “thịt người” có lẽ là cụm từ gây sốc mà nhiều người không thể tưởng tượng nổi. Nhưng sự thật là đã từng có những sản phẩm thuốc được bào chế từ loại nguyên liệu là protein của người, đó là nhau thai Nhau thai, còn gọi là nhau sản phụ, tử hà sa..., tên khoa học là Placenta Hominis, là bộ phận ở trong tử cung của người mẹ, là phần phụ của thai, có nhiệm vụ che chở bảo vệ và nuôi dưỡng thai nhi khi còn trong bụng mẹ. Nhau thai là một tổ chức độc lập, cung cấp dinh dưỡng từ mẹ vào thai nhi nó giống như chiếc đệm, duy trì môi trường sống, để bào thai phát triển khỏe mạnh. Nhau thai chuyển máu, ôxy dinh dưỡng và phần lớn các chất có trong máu của mẹ vào bào thai.    

Ngược lại, nó giúp loại bỏ chất thải từ máu của bé tới cơ thể mẹ để cơ thể mẹ tự xử lý. Nhau thai còn sản xuất hormon bảo vệ bé khỏi nhiễm trùng và các bệnh có hại. Trong nhau thai có một chất protid đặc biệt và các nội tiết tố đặc trưng cần thiết cho sự phát triển của bào thai. Theo GS.TS dược học Đỗ Tất Lợi thì trong tài liệu cổ, nhau sản phụ có tác dụng đại bổ khí huyết dùng chữa gầy yếu hen suyễn ra nhiều mồ hôi đau nhức xương di tinh hoạt tinh

Tác dụng chữa bệnh theo kinh nghiệm dân gian

Nhau thai rất giàu protein (chất đạm), mà lại là protein của người, dễ hấp thu cho trẻ bị suy dinh dưỡng người mới ốm dậy, người gầy yếu, ít ngủ... Theo dược học cổ truyền, nhau thai vị ngọt mặn, tính ấm, có công dụng bổ khí dưỡng huyết ích tinh thường dùng để chữa các chứng bệnh suy nhược, gầy yếu đau nhức trong xương hen suyễn ho ra máu ra mồ hôi trộm di tinh liệt dương phụ nữ thiếu máu muộn con, thiếu sữa sau khi sinh nở  

Một số nghiên cứu cho thấy, nhau thai có tác dụng nâng cao sức đề kháng cơ thể, cải thiện công năng miễn dịch chống cảm nhiễm, tăng cường chức năng tế bào thận, thúc đẩy quá trình phát dục và tạo huyết cơ thể, làm hưng phấn tử cung, tăng huyết áp Hiện nay, một số thầy thuốc Đông y dùng bột khô nhau thai để chữa bệnh “tinh khô - huyết kiệt” bệnh đường hô hấp Đặc biệt thường dùng cho những cặp vợ chồng hiếm muộn khó có con,...  

Theo kinh nghiệm dân gian, nhau thai tốt là loại còn nguyên bọc, không xây xát và hồng tươi. Cách chế biến hay thấy nhất là đem nhau thai băm nhỏ rồi tráng với trứng cùng các gia vị hoặc nướng chả ăn. Ngoài ra, có thể đem nhau thai rửa lại một lần nữa với rượu cao độ rồi thái nhỏ, ngâm với mật ong theo tỷ lệ 1 cái nhau thai ngâm với 2 lít mật ong sau chừng nửa tháng là có thể dùng được, uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần một thìa cà phê. Cách dùng đơn giản hơn nữa là đem nhau thai đã rửa rượu, sấy khô, tán thành bột mịn, đựng trong lọ kín để dùng dần, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần một thìa nhỏ.

Cảnh giác với nguồn nhau thai không rõ nguồn gốc, nhập lậu

Bản thân nhau thai là một loại tổ chức giàu protein, nếu được xử lý đúng cách, không bị nhiễm khuẩn không lây các bệnh truyền nhiễm thì nó có thể được sử dụng theo kinh nghiệm dân gian nói trên. Trước đây, một số công ty dược có sản xuất thuốc filatov (một loại thuốc chữa suy dinh dưỡng hay còi xương cho trẻ) có sử dụng nguồn nhau thai. Nhưng hiện nay, thuốc filatov ít được sử dụng nên các công ty dược không thu mua nữa và tại các bệnh viện phụ sản, nhau thai được phân loại như một chất thải y tế để đưa đi tiêu hủy.    

Theo quy định của Bộ Y tế, nhau thai được coi là một loại bệnh phẩm, nên việc xử lý phải tuân theo quy chế quản lý chất thải y tế. Gần đây, nhau thai có được các phòng thí nghiệm tận dụng để lấy tế bào gốc từ máu cuống rốn. Trước đây, có giả thuyết cho rằng, nhau thai có thể sinh ra một chất kích tố có tác dụng bồi bổ, tăng cường sức khỏe Tuy nhiên, sau này thế giới không công nhận những phương pháp gọi là tạng phủ trị liệu (chất chiết xuất từ gan nhau thai...) do hiệu quả không rõ ràng và không có báo cáo nghiên cứu khoa học đầy đủ.  

Việc sử dụng nhau thai làm thuốc cũng rất hạn chế bởi các quy định về kiểm soát nhiễm khuẩn và vệ sinh y tế quản lý nhau thai rất nghiêm ngặt. Đồng thời việc bùng phát đại dịch HIV/AIDS và các bệnh viêm gan bệnh do virut, bệnh nhiễm khuẩn xuất hiện khá nhiều nên người ta không còn sử dụng nhau thai với mục đích làm thuốc. Hơn nữa cũng có nhiều vị thuốc khác thay thế.  

Tuy nhiên, tại một số địa phương thuộc vùng sâu, vùng xa của nước ta, do còn thói quen phụ nữ vẫn sinh con ở nhà, nên cũng còn chuyện sử dụng nhau thai như một vị thuốc Đông y để chữa bệnh hoặc làm thức ăn. Thời gian gần đây, nhau thai khô nhập lậu từ nước ngoài đang được bày bán tại các chợ dược liệu ở TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội cũng như một số địa phương và nhiều người vẫn được tư vấn mua về dùng.  

Hiện nay, nguồn nhau thai thương mại trên thị trường không rõ nguồn gốc ở đâu và việc chế biến, bảo quản có đảm bảo vô khuẩn hay không nên người tiêu dùng cần cảnh giác. Có rất nhiều loại thuốc bổ dưỡng khác có thể thay thế cho việc sử dụng nhau thai. Việc sử dụng nhau thai làm thực phẩm không được khuyến khích vì tính an toàn trong phòng chống các bệnh lây nhiễm và vệ sinh thực phẩm Nếu không an toàn, nó có thể là nguồn lây những căn bệnh nguy hiểm mà cho đến nay, việc cứu chữa vẫn đang hết sức nan giải.