Điểm danh những vitamin và khoáng chất giúp trẻ ăn ngon

Hiện nay, tình trạng biếng ăn ở trẻ rất phổ biến, nhất là ở các thành phố lớn. Và trong quá trình tìm kiếm phương cách giúp trẻ thoát khỏi tình trạng này có việc sử dụng thuốc.

Trong khuôn khổ bài báo này chúng tôi chỉ đề cập đến việc bổ sung một số vitamin và khoáng chất giúp trẻ ăn ngon.

Nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ rất nhiều nên khi thấy trẻ biếng ăn các bậc cha mẹ cần đưa con đi khám bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng để tìm nguyên nhân thì việc điều trị mới mang lại hiệu quả.

Sau khi loại trừ các nguyên nhân về bệnh lý, nguyên nhân biếng ăn mà các bác sĩ hay gặp là thiếu các vi chất dinh dưỡng như: kẽm vitamin nhóm B, lysine… do loạn khuẩn đường ruột do tiết men tiêu hóa enzym kém… Vì vậy, bổ sung các vi chất thiết yếu này chính là một phương cách hàng đầu giúp trẻ thoát khỏi tình trạng biếng ăn. Thực tế thì không có thuốc điều trị biếng ăn, mà chỉ có thuốc hoặc thực phẩm chức năng hỗ trợ làm tăng cảm giác thèm ăn và tiêu hóa, hấp thu thức ăn tốt hơn cho trẻ.

Kẽm

Kẽm có vai trò rất quan trọng trong quá trình tổng hợp và phân giải axit nucleic và protein là những thành phần quan trọng của sự sống; do đó các cơ quan như hệ tiêu hóa hệ thần kinh trung ương da và niêm mạc… rất nhạy cảm với sự thiếu hụt kẽm. Bé thiếu kẽm sẽ cảm thấy ăn không ngon miệng.

Kẽm được biết đến như một khoáng chất vi lượng cần thiết tham gia vào thành phần cấu tạo hơn 300 loại enzym chuyển hóa glucid protein và acid nucleic. Thiếu kẽm sẽ ảnh hưởng lên tất cả những gì có liên quan đến hoạt động nhân đôi của tế bào sinh sản tăng trưởng, liền sẹo và tính miễn dịch.

Kẽm còn can thiệp vào khả năng thể hiện của gene và quá trình tổng hợp của protein cũng như trong chuyển hóa của acid béo không no tạo ra màng tế bào. Kẽm cần thiết cho cấu tạo thành phần hoạt động của hormon sinh dục nam, testosteron và đóng một vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp, cấu trúc bài tiết nhiều hormon khác như insulin hormon tăng trưởng...

Có thể nhận thấy dấu hiệu thiếu kẽm như móng tay dễ gãy hoặc chậm mọc và có những vết trắng da khô (biến đổi chuyển hóa acid béo) là một dấu hiệu gián tiếp. Những dấu hiệu bên ngoài thường được biểu hiện là gia tăng tính tổn thương với nhiễm khuẩn. Ở trẻ em là tình trạng lười ăn, chậm phát triển thể lực. Những dấu hiệu khác của thiếu kẽm giảm sự ngon miệng, giảm vị giác, chậm liền sẹo, chậm mọc tóc và móng, tóc dễ rụng, khả năng miễn dịch suy giảm... Vì vậy, khi bổ sung kẽm sẽ giúp trẻ ăn ngon miệng hơn.

Vitamin nhóm B

Vitamin là những thành phần thiết yếu cho cơ thể trong quá trình chuyển hóa của cơ thể, nhưng cơ thể lại không thể tự sản xuất được. Khi thiếu vitamin nhóm B có thể gây ra nhiều rối loạn. Vậy khi nào cần bổ sung vitamin này?

Vitamin nhóm B bao gồm: B1, B2, B3, B6, B7, B8 ,B9, B12. Trong đó có 4 loại liên quan đến tình trạng biếng ăn ở trẻ  đó là B1,  B2, B3, B6.

Vitamin B1 hay thiamine có vai trò trong quá trình chuyển hoá carbohydrate, mỡ, acid amin, đường rượu Nếu thiếu loại vitamin này sẽ giảm khả năng chuyển hóa đường (glucose) và hậu quả là giảm năng lượng, làm trẻ biếng ăn chậm lớn.

Khi thiếu vitamin B1 giai đoạn đầu thấy chán ăn bực bội, thờ ơ và người mệt mỏi

Vitamin B2 hay riboflavin cũng đóng vai trò trong chuyển hoá carbohydrate và protein đồng thời giúp bảo toàn toàn vẹn màng tế bào

Vitamin B3 hay còn gọi là vitamin PP (niacin) là một vitamin tham gia trong quá trình chuyển hoá tế bào và carbohydrate.

Vitamin B6 là chất tham gia trong sự chuyển hoá nitrogen, sinh tổng hợp acid nucleic. Nó cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa protid lipid glucid và tổng hợp một số chất dẫn truyền thần kinh Việc thiếu nhóm vitamin B6 sẽ gây ra các cơn động kinh thiếu máu bệnh lý thần kinh và cũng gây tình trạng biếng ăn.

Lysin

Lysin là một trong 9 axit amin thiết yếu cần thiết cho sức khỏe Lysin giúp trẻ ăn ngon miệng, gia tăng chuyển hóa, hấp thu tối đa dinh dưỡng và phát triển chiều cao Nó cũng giúp tăng cường hấp thu canxi ngăn cản sự bài tiết chất khoáng này ra ngoài cơ thể, nên có tác dụng tăng cường chiều cao ngăn ngừa bệnh còi xương loãng xương

Lysin cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành collagen chất rất quan trọng cho xương và các mô liên kết như da, gân và sụn.

Lysin là thành phần của nhiều loại protein, rất quan trọng trong duy trì hệ miễn dịch phát triển men tiêu hóa, kích thích ăn ngon. Vì vậy, khi trẻ biếng ăn có thể bổ sung lysin cho trẻ.

Nhưng khi cho trẻ dùng thuốc cần theo sự chỉ dẫn của bác sĩ để tránh các biến chứng xấu do dùng quá liều. Điều này là vô cùng quan trọng. Thiếu vitamin và khoáng chất đã không tốt cho sức khỏe nhưng nếu thừa thì nguy hiểm không kém. Trong trường hợp trẻ phải dùng thuốc dài ngày, dùng liều cao hoặc dùng các chế phẩm có quá nhiều thành phần vitamin và chất khoáng trong một viên thuốc cần tham khảo ý kiến của thầy thuốc.

Tóm lại, để giúp trẻ ăn ngon, ngoài việc bổ sung các vitamin và khoáng chất đặc biệt quan trọng gắn nhiều với tình trạng biếng ăn ở đại đa số trẻ, các bậc cha mẹ còn cần rất nhiều phương cách khác nhằm giúp trẻ nhanh chóng thoát ra khỏi tình trạng này. Bởi biếng ăn không phải là bệnh mà là một hội chứng cần kết hợp nhiều phương cách khác nhau như các biện pháp tâm lý, giáo dục...

ThS.BS. Lê Thị Hải