Gan nhiễm mỡ - Tiềm ẩn nhiều tai họa khôn lường ít người chú ý đến

Gan nhiễm mỡ là sự tích lũy mỡ quá nhiều tại gan do nhiều nguyên nhân gây ra. Bệnh gây viêm gan, xơ gan, sẹo trong gan. Điều quan trọng là bệnh có thể phòng tránh được bằng cách loại bỏ các nguyên nhân gây bệnh và thực hiện một lối sống lành mạnh.

Những “con đường” dẫn đến nhiễm mỡ gan

Tình trạng lượng mỡ tích tụ trong gan lớn hơn 5% trọng lượng gan được gọi là gan nhiễm mỡ hay thoái hóa mỡ gan. Có nhiều “con đường” dẫn đến nhiễm mỡ gan, bởi vậy, bạn cần biết để chặn đường những kẻ làm hư hại gan của bạn.

Thứ nhất là sự thừa cân béo phì Nếu bạn có khả năng ăn không biết chán thì kết quả tất yếu là bạn sẽ béo tốt đến mức thừa cân. Khi đó gan của bạn sẽ chuyển một phần năng lượng thừa đó sang tích lũy dưới dạng mỡ đọng lại ở gan Thứ hai là bạn mắc bệnh tiểu đường týp 2. Bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường phải dùng insulin để điều trị.  

Cấu tạo hệ tiêu hóa

Nghiên cứu của các nhà chuyên môn cho thấy khi cơ thể có biểu hiện kháng lại tác dụng của insulin hay tuyến tuỵ không tiết đủ insulin để duy trì nồng độ đường huyết bình thường thì nhiều cơ quan sẽ bị tổn thương, trong đó có gan. Cứ 4 người mắc bệnh tiểu đường thì có 3 người bị bệnh gan nhiễm mỡ Thứ ba là nghiện rượu: khi bạn uống nhiều rượu thì lượng rượu đó gây nên hậu quả là tăng tổng hợp và giảm phân giải acid béo trong gan.  

Sự rối loạn chức năng gan kết hợp với ứ đọng chất béo đã làm tăng phóng thích lipoprotein, tạo ra nồng độ lipid máu cao và gia tăng mỡ ứ đọng trong gan. Ở người nghiện rượu gan vừa bị thâm nhiễm bởi chất mỡ, vừa kèm theo tình trạng viêm gan làm cho nhu mô gan bị sẹo hoặc xơ. Thứ tư là gan nhiễm mỡ do giảm cân quá nhanh hoặc suy dinh dưỡng thiếu protein Nếu một người ở trong tình trạng đói lâu ngày do ăn kiêng quá mức, lượng đường trong máu thấp khiến cơ thể phải tăng phân giải mỡ để cung cấp năng lượng cho các hoạt động.  

Việc phân giải nhiều mỡ dẫn đến lượng acid béo đi vào trong máu nhiều và sẽ tích trữ mỡ trong gan. Trường hợp suy dinh dưỡng thiếu protein làm cho triglycerid trong gan không chuyển được thành lipoprotein để chuyển ra ngoài, gây lắng đọng tại gan. Ngoài ra còn có các nguyên nhân làm cho gan nhiễm mỡ là bệnh Wilson, dùng các thuốc gây độc cho gan như corticosteroid, tetracycline liều cao, oestrogen…

Ngăn chặn những “kẻ” làm hại gan 

Để ngăn chặn tình trạng gan nhiễm mỡ chúng ta chia làm hai trường hợp: gan đã bị nhiễm mỡ và gan chưa bị nhiễm mỡ. Nếu gan của bạn đã bị nhiễm mỡ thì việc ngăn chặn chủ yếu là điều trị các nguyên nhân gây bệnh vì gan nhiễm mỡ hầu như không phải là bệnh của gan mà chỉ là tình trạng tích lũy mỡ quá nhiều tại gan mà thôi. Do đó, bạn  có thể áp dụng một hay nhiều biện pháp như sau: thực hiện chế độ ăn hợp lý và chế độ tập luyện để giảm cân nếu bạn bị thừa cân béo phì    

Nếu bệnh liên quan đến uống rượu thì bạn phải kiên quyết bỏ rượu. Trường hợp do ngộ độc thuốc chữa bệnh thì bạn phải tham khảo ý kiến của bác sĩ để ngưng ngay những thuốc làm cho gan nhiễm mỡ và thay thế bằng những thuốc an toàn. Đối với bệnh nhân bị tiểu đường cần khống chế lượng đường trong máu luôn ở mức độ bình thường. Bệnh nhân bị viêm gan siêu vi phải điều trị tích cực để kiểm soát tình trạng viêm và diễn tiến dẫn đến xơ gan  

Nếu gan của bạn chưa bị nhiễm mỡ, bạn cần thực hiện một lối sống lành mạnh như: ăn uống hợp lý, hạn chế năng lượng dư thừa; không ăn các loại thức ăn chứa nhiều cholesterol như phủ tạng động vật (gan tim bầu dục…), lòng đỏ trứng…; nên ăn dầu thực vật hạn chế mỡ động vật; ăn chất đạm vừa phải; nên ăn các loại thức ăn có tác dụng giảm mỡ như: đậu nành và các loại đậu khác cà chua chín rau các loại: cần tây diếp cá cải xanh cải cúc rau ngót rau muống tỏi nấm hương và các loại trái cây như cam chanh, quýt, bưởi, táo, bổ sung vitamin nhóm B uống nước chè xanh…; bỏ hẳn rượu bia  

Bạn cũng cần tăng cường vận động tập thể dục thường xuyên phù hợp với sức khỏe Nên khám kiểm tra đường huyết cholesterol và triglycerid máu định kỳ 6 tháng/lần để kịp thời phát hiện và điều trị các bệnh gây nhiễm mỡ gan.  

Cách nhận biết gan bị nhiễm mỡ

Nếu bạn mới bị gan nhiễm mỡ thì hầu như bạn không thấy có biểu hiện gì vì tình trạng lắng đọng mỡ tại gan xảy ra từ từ nên các dấu hiệu của nó cũng khó cảm thấy. Nhưng đến giai đoạn tốc độ lắng đọng mỡ trong gan xảy ra nhanh, làm cho gan to ra nhanh, bao gan căng ra làm cho bạn có cảm giác đau tức hoặc nặng vùng gan.  

Khi đó, phải tinh ý bạn mới biết mình bị bệnh gan nhiễm mỡ. Đến giai đoạn này, có ít bệnh nhân thấy vàng da buồn nôn và nôn. Trường hợp bệnh nặng có sa sút cơ thể với các dấu hiệu suy gan Sờ thấy gan to đều, mềm hoặc rắn chắc. Ở người béo phì và đái tháo đường gan chỉ hơi to, thấy bụng trướng và đau.  

Tình trạng bệnh gan nhiễm mỡ trở nặng như nhiễm virut cấp ở người đái tháo đường triệu chứng bao gồm: đau dưới bờ sườn phải vàng da tăng các men gan do ứ mật, rối loạn thời gian đông máu và cuối cùng là triệu chứng suy gan. Bệnh nhân cần làm các xét nghiệm như siêu âm chụp cắt lớp giúp chẩn đoán được gan nhiễm mỡ. Xét nghiệm máu thấy cholesterol triglyceride máu, các men gan tăng cao có giá trị phát hiện gan nhiễm mỡ.