Nguy cơ tổn thương não từ chính căn bệnh đau nửa đầu

Hơn 6 tháng nay, chị Thanh Hoa (40 tuổi, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) thường phải “chịu trận” những đợt đau nửa đầu dữ dội kéo dài nhiều giờ, thậm chí vài ngày. Mỗi lần đau chị lại phải xin cơ quan nghỉ phép, giam mình trong phòng vì chỉ cần nhìn thấy ánh sáng hay tiếng ồn là cơn đau lại càng nhức nhối. Cho đến khi chịu “hết nổi” chị mới “cầu cứu” đến bác sĩ.

Anh Phan Huy (39 tuổi, TP.HCM) là kỹ sư phần mềm cũng là “nạn nhân” của căn bệnh đau nửa đầu. “Tôi hay đau nửa đầu bên trái, cảm giác như ai cầm búa gõ vào đầu mình. Càng tiếp xúc nhiều với máy tính thì cơn đau càng dữ dội hơn. Nhiều lúc phải bịt tai, nhắm Mắt rất khổ sở”, anh Huy than thở.

PGS.TS. Nguyễn Văn Liệu - Phó trưởng khoa Thần kinh bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) chia sẻ, dường như cuộc sống càng hiện đại, những mối lo toan, áp lực càng nhiều thì căn bệnh đau nửa đầu càng phổ biến hơn. Tại các phòng khám thần kinh không hiếm những bệnh nhân “than trời” khi họ phải gánh chịu cơn đau đầu Những cơn đau này thường được bệnh nhân diễn tả đau nhói nửa đầu, có khi cả đầu, đau theo nhịp mạch đập, xuất hiện đột ngột và kéo dài nhiều giờ, thậm chí nhiều ngày.

Người bị đau nửa đầu thường bị “hành hạ” bởi hàng loạt các rối loạn đi kèm như cứng cơ cổ, nhạy cảm với âm thanh và ánh sáng buồn nôn và nôn mệt mỏi và dễ cáu kỉnh, tăng số lần đi tiểu và tiêu chảy nặng hơn có thể bị ảo giác và ánh sáng lóa.

PGS. Nguyễn Văn Liệu cho rằng, mặc dù có thể tấn công bất kỳ ai nhưng đau nửa đầu hiện diện nhiều nhất ở nhóm người trong độ tuổi từ 20-45. Trong đó phụ nữ chiếm  đến 3/4.  Tuy xuất hiện đột ngột nhưng đau nửa đầu thường được “nhận diện” vào các thời điểm là sau những đêm trằn trọc vì rối loạn giấc ngủ mất ngủ chịu đựng sang chấn stress khi thời tiết thay đổi thừa cân - béo phì lạm dụng rượu bia dị ứng phụ nữ thường bị đau nửa đầu nhiều hơn vào chu kỳ kinh nguyệt hoặc do thay đổi hormone

Đau nửa đầu gây nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe

Tổn thương não  nghiêm trọng khi đau nửa đầu kéo dài

PGS.TS. Vũ Anh Nhị - Chủ tịch Hội Thần kinh học TP.HCM cho biết, đi tìm căn nguyên của căn bệnh đau nửa đầu, các nhà khoa học tìm thấy sự liên quan rõ rệt giữa các yếu tố: các hóa chất thần kinh - mạch máu não - tế bào não.

Các nghiên cứu gần đây chỉ ra, gốc tự do là một trong những tác nhân nguy hiểm nhất làm khởi phát chứng đau nửa đầu. Tại não, gốc tự do sinh ra liên tục, lắng đọng ở thành mạch máu, thúc đẩy quá trình xơ vữa, làm hẹp lòng động mạch cản trở máu dẫn ôxy về nuôi não. Khi lượng máu lên não ít, não phản ứng lại với tình trạng thiếu ôxy này bằng cách gây ra cảm giác đau.

Bên cạnh đó, gốc tự do và các hóa chất trung gian sinh ra trong quá trình chuyển hóa ở não làm gia tăng hoạt động bạch cầu khởi phát quá trình viêm, sản sinh chất gây giãn mạch làm tổn thương nội mạc mạch máu, gây ra những cơn đau nửa đầu. Ngoài ra, đau nửa đầu còn ảnh hưởng bởi các yếu tố như gen di truyền, các kích thích dây thần kinh cảm giác...

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhận định, đau nửa đầu nằm trong nhóm 20 nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật và là vấn nạn toàn cầu với 11% dân số trưởng thành trên thế giới mắc phải. Có thể kể đến những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe khi đau nửa đầu kéo dài như suy giảm trí nhớ khó tập trung trầm cảm suy thoái võng mạc dẫn đến mất thị lực và mù vĩnh viễn...

Đặc biệt, não bộ là cơ quan chịu những tổn thất nặng nề nhất trong bệnh cảnh đau nửa đầu. Một nghiên cứu của ĐH Copenhagen (Đan Mạch) cho thấy, đau nửa đầu có thể làm thay đổi cấu trúc não bộ vĩnh viễn. Nếu đau nửa đầu kèm hào quang sẽ làm tăng 68% nguy cơ tổn thương chất trắng của não và chứng đau nửa đầu không có hào quang làm tăng 34% nguy cơ so với những người không có chứng đau nửa đầu. Nguy cơ thay đổi thể tích não với sự ảnh hưởng đến trí nhớ tư duy cũng phổ biến ở những người bị chứng đau nửa đầu hơn những người không có chứng đau nửa đầu.

Còn theo một công bố tại hội thảo quốc tế về bệnh thần kinh tổ chức ở Cộng hòa Liên bang Đức, tỷ lệ tai biến mạch máu não ở bệnh nhân đau nửa đầu cao gần gấp đôi so với người bình thường.

Giải pháp xoa dịu đau nửa đầu

PGS. Vũ Anh Nhị lưu ý, không ít bệnh nhân gắng làm dịu cơn đau bằng cách lạm dụng thuốc giảm đau Tuy nhiên thuốc giảm đau chỉ giúp giảm triệu chứng tức thời, không điều trị triệt để, đúng cơ chế của bệnh. Ngoài ra, các loại thuốc giảm đau có thể gây tác dụng phụ như ảnh hưởng đến chức năng gan thận khó kiểm soát cao huyết áp sốc thuốc

Để dự phòng, giảm thiểu các cơn đau nửa đầu nên có chế độ ăn uống hợp lý, hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, chất béo, thức ăn chiên xào; kiêng các chất kích thích như rượu bia cà phê thuốc lá nước ngọt ; tăng cường ăn cá rau xanh, trái cây, uống nhiều nước.

Bên cạnh đó, nên giải tỏa căng thẳng lo âu; ngủ đủ giấc, ngủ trong không gian yên tĩnh; không nên ngồi nhiều trước máy tính, nghe nhạc với âm lượng quá lớn; nên duy trì vận động thường xuyên với các môn thể thao như bơi, cầu lông, chạy bộ...

PGS. Nguyễn Văn Liệu nhấn mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý và thay đổi lối sống rất cần thiết để phòng chống đau nửa đầu. Tuy nhiên, theo tuổi tác khả năng chống đỡ gốc tự do của cơ thể ngày càng suy giảm, trong khi những dưỡng chất nuôi não thông thường khó vượt qua hàng rào máu não.Chính vì vậy, não cần chế độ chăm sóc và những dưỡng chất đặc biệt có thể vượt qua hàng rào máu não, chống gốc tự do, nuôi dưỡng tế bào não.

Theo nhiều nghiên cứu gần đây, tinh chất thiên nhiên từ Blueberry (nguồn gốc từ Bắc Mỹ) chứa hai hoạt chất sinh học quý Anthocyanin và Pterostilbene. Hai hoạt chất này được biết đến với tính năng đặc biệt là có trọng lượng phân tử nhỏ và dễ dàng vượt qua hàng rào máu não để trung hòa gốc tự do và kích hoạt các men chống gốc tự do tự nhiên của cơ thể.

Từ đó, ngăn ngừa quá trình xơ vữa mạch máu, chống lại quá trình viêm và nuôi dưỡng mạch máu não, giúp phòng ngừa và cải thiện hiệu quả bệnh đau nửa đầu. Ngoài ra, tinh chất thiên nhiên từ Blueberry còn giúp cải thiện mất ngủ stress - những yếu tố kích hoạt đau nửa đầu.

Áp dụng những phương pháp đơn giản như trên giúp xua tan cơn đau nửa đầu, đem lại chất lượng cuộc sống.

Bình Minh