Nguy cơ gặp tai biến vì thực hiện Detox không đúng cách

Cái chết của thiếu nữ 18 tuổi sau 10 ngày nhịn ăn giảm cân theo phương pháp Detox khiến cộng đồng xôn xao. Đa số cho rằng đây là cách phản khoa học, song có người lại cho biết đã áp dụng thành công.

'Bí quyết thanh lọc cơ thể' gọi là detox đang được nhiều người truyền nhau trên các trang diễn đàn, mạng xã hội. Giới thiệu phương pháp này tại Việt Nam là bác sĩ chuyên về khí công y đạo Đỗ Đức Ngọc. Trên trang web về khí công y học Việt Nam, bác sĩ Ngọc giải thích: 'Chúng ta ăn uống lâu ngày nhiều dầu mỡ hóa chất hình thành độc tố tích tụ lâu ngày trong cơ thể, sinh bệnh tật. Phương pháp này sẽ giúp thải hết độc tố, thanh lọc cơ thể, thường được thực hiện mỗi năm 2 lần.

Lần thứ nhất bắt đầu từ ngày nhập Hạ-rằm tháng 4, lần thứ 2 bắt đầu vào ngày mãn Hạ-rằm tháng 7. Những người bị bệnh cao áp huyết tiểu đường cholesterol đau thấp khớp huyết hóa vôi, bệnh bao tử, đường ruột gan thận ung thư nếu áp huyết không quá thấp đều có thể áp cách thanh lọc cơ thể này'.

Đặc trưng của phương pháp giải độc cơ thể này là nhịn ăn, chỉ uống nước đường pha chanh với lượng khoảng 4-6 lít một ngày. Người nhịn ăn vẫn làm việc và sinh hoạt như bình thường. Người áp dụng có thể điều chỉnh độ chua-ngọt của dung dịch uống, chẳng hạn nếu người loét bao tử thì bớt chua tăng ngọt, người bệnh tiểu đường pha bớt ngọt nhưng khi uống không có cảm tưởng bị ê răng Bác sĩ Ngọc giải thích rằng, đường giúp cơ thể giữ năng lượng và thân nhiệt không làm suy tim hay cơ bắp bị mệt mỏi khi làm việc, chanh để tẩy độc hạ áp huyết cholesterol tan mỡ, lọc máu…

Trong bài viết, bác sĩ Đỗ Đức Ngọc cho biết đã thực hiện phương pháp này và sau những ngày đại tiện ra hết những chất cặn bã trong cơ thể, có lúc là dịch đen như nước cống hay chất nhầy nâu đỏ. Đến ngày 12, ông uống 1 ly nước là đi ngay ra 1 ly nước trong không có tý phân nào, bao tử và ruột thật sạch... Tác giả khuyến cáo phương pháp này không áp dụng cho người áp huyết thấp, bệnh thiếu máu viêm phổi cấp, bệnh ác tính về máu bệnh tim suy nhược nặng...

Trên các diễn đàn, nhiều người chia sẻ đã áp dụng phương pháp này và thấy có hiệu quả. Anh Trịnh Lê (Tây Hồ, Hà Nội) cho biết đã detox 3 lần và cũng như một số bạn bè từng áp dụng, sau 12 ngày thanh lọc bằng cách nhịn ăn, chỉ uống nước chanh đường anh thấy người nhẹ nhõm, tràn đầy năng lượng. Trong thời gian nhịn ăn anh có giảm cân và đau quặn bụng vào mỗi sáng sớm khi tống độc ra ngoài, còn khi nào đói thì uống nước chanh đường và ngồi nghỉ một chút. Anh vẫn đi làm bình thường.

Chị Ngọc Lan ở Cầu Giấy Hà Nội cũng học bài giải độc cơ thể này từ 1 người bạn cùng lớp học Yoga vào 3 năm trước. Ban đầu thực hiện với mục đích giảm béo nhưng sau đó, cứ đều đặn mỗi năm chị thực hiện 2 lần. Chị làm theo đúng hướng dẫn về nhịn ăn, uống nước và hít thở theo Yoga. 'Những ngày nhịn ăn mình vẫn đi tập Yoga, làm việc bình thường, không hề mệt mỏi', chị Lan kể.

Tuy nhiên, không ít người bỏ cuộc trong quá trình áp dụng cách này. 'Tôi nhịn ăn, chỉ uống nước chanh đường tới ngày thứ 5 thì người bải hoải, mệt mỏi, không thể nhấc được tay chân nữa nên sợ quá phải ăn lại ngay', một thành viên diễn đàn chia sẻ.

Thạc sĩ Doãn Thị Tường Vi, nguyên trưởng khoa dinh dưỡng Bệnh viện 198 cho rằng, bà từng nghe nhiều người chia sẻ về phương pháp detox nói trên nhưng theo bà, đây là một phương pháp không có cơ sở khoa học, có thể nguy hiểm cho người thực hiện. Chẳng hạn, thường khi đói dạ dày sẽ tăng tiết a-xít, nếu lại uống nước chanh sẽ càng khiến dịch a-xít nhiều, có thể gây loét dạ dày Việc sau nhiều ngày nhịn ăn đi cầu ra chất nhầy, nâu có thể là xuất huyết dạ dày chứ không phải chất độc trong cơ thể.

Ngoài ra, theo bác sĩ, một số người áp dụng cách này để giảm béo càng đáng thận trọng bởi người béo thường hay gặp vấn đề về đái tháo đường rối loạn mỡ máu dễ hạ đường huyết nên khi nhịn đói càng dễ gặp nguy hiểm. Đặc biệt, những người có bệnh mãn tính thì càng không nên áp dụng. Bà cho rằng thế giới lẫn Việt Nam đều chưa có nghiên cứu cụ thể nào chứng minh tính hiệu quả, khoa học của phương pháp này.

Đồng ý kiến, bác sĩ CKII Đỗ Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm dinh dưỡng TP HCM cho biết, xét về mặt sức khỏe lẫn dinh dưỡng thì chuyện nhịn ăn hoàn toàn trong 12 ngày hoặc một vài ngày để thanh lọc cơ thể hay giảm cân đều là phương pháp chưa có nghiên cứu khoa học cụ thể.

'Bình thường cơ thể không hoạt động gì vẫn phải tiêu hao năng lượng để các bộ phận như tim phổi hoạt động và để chuyển hóa chất cho tất cả các tế bào Mức năng lượng mỗi ngày phải cung cấp vào cơ thể là không thể thiếu, thường khoảng 600-1000 kcal, tùy theo thể trạng giới tính môi trường sống... của từng người. Nếu nhịn ăn trong thời gian dài sẽ dẫn đến thiếu năng lượng cho cơ thể hoạt động, có thể nguy hiểm đến tính mạng', bác sĩ Diệp phân tích.

Theo bác sĩ Diệp, thanh lọc cơ thể có nhiều ý tưởng, những phương pháp truyền miệng hiện nay đều chỉ là thử nghiệm, cần phải kiểm chứng kỹ. Một số người chia sẻ nhịn ăn những ngày đầu mệt nhưng sau đó cố gắng thì không còn mệt vì đã quen, nhưng như vậy liệu sẽ quen được bao lâu? Những thông tin chia sẻ trên mạng đều chỉ 1 chiều, không thể gặp trực tiếp để xác minh cũng như không biết sau đó kết quả sẽ như thế nào.

Bác sĩ Diệp khuyến cáo nên chủ động cân đối về mặt dinh dưỡng hợp lý để thanh lọc cơ thể. Ví dụ hôm nay đã đi ăn tiệc, ăn nhiều đạm rồi thì ngày hôm sau hoặc các bữa còn lại phải cân đối bằng cách giảm bớt lượng chất đạm lẫn chất béo, bù lại bằng các loại rau, củ, quả.

Những trường hợp thừa cân béo phì được yêu cầu giảm cân thì về mặt khoa học cần kết hợp nhiều yếu tố. Cần phải kiểm soát năng lượng thu nạp vào cơ thể thấp hơn mức năng lượng tiêu hao, tăng cường hoạt động thể lực thay đổi lối sống không thức khuya... Một số trường hợp cần sử dụng các loại thuốc và các biện pháp can thiệp tích cực hơn.

Mỗi người có một thể trạng, tình hình sức khỏe khác nhau nên khi áp dụng bất cứ phương pháp ăn kiêng hay giải pháp dinh dưỡng nào đều cần có sự tư vấn của bác sĩ. Đặc biệt đối với những người béo phì nặng thì càng phải có sự theo dõi sát sao để giảm cân hiệu quả, bền vững, không hại sức khỏe Không ít trường hợp tự ý nhịn ăn một cách quyết liệt nhưng sau đó cơ thể quá đói, phải ăn bù nên tăng cân không kiểm soát trầm trọng hơn trước. Các bác sĩ sẽ thiết kế chế độ ăn thấp năng lượng nhưng vẫn đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng cơ bản quan trọng chứ không có thực đơn nào chỉ ăn toàn trái cây hoặc uống toàn nước.

Thạc sĩ, bác sĩ Lê Thị Ngọc Vân, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhân dân 115, TP HCM cũng cho rằng, cần phải cẩn trọng với việc nhịn ăn, uống nước chanh đường để thanh lọc cơ thể Việc uống quá nhiều đường sẽ có nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường trên cơ địa người rối loạn dung nạp đường. Ngoài ra, năng lượng từ đường dư thừa sẽ tích tụ, có thể gây rối loạn chuyển hóa mỡ. Cơ thể về lâu dài khi thiếu đạm sẽ thiếu a-xít amin đóng vai trò tạo ra chất miễn dịch dẫn đến cơ thể dễ suy nhược, kiệt quệ.

Có thể áp dụng các cách thanh lọc cơ thể như uống nhiều nước, mỗi tháng có vài ngày hạn chế ăn các loại thịt, đặc biệt là thịt đỏ nhiều cholesterol tập trung ăn nhiều đạm từ rau quả đậu nành ăn gạo lức, uống sữa đậu nành để cơ thể nhẹ nhàng, thanh lọc bớt chất béo.

Tuy vậy, đại tá Vương Văn Liêu, Trung tâm Unesco hỗ trợ sức khỏe cộng đồng-một người nghiên cứu sâu về y học khí công cũng như phương pháp thanh lọc cơ thể của bác sĩ Đỗ Đức Ngọc, cho rằng, đây là cách thải độc và tốt cho cơ thể đã được áp dụng lâu đời và nhiều minh chứng cụ thể. 'Bản thân thầy Ngọc đã trải nghiệm, bạn bè, đồng nghiệp của tôi cũng có nhiều người dùng cách này và thấy tác dụng tốt thực sự với cơ thể, thậm chí có thể khỏi một số bệnh', ông Liêu nói.

Ông cho biết, một số trường hợp không thể theo cách này hoặc gặp tác dụng phụ, thậm chí nguy hiểm không có gì lạ. Đó không phải lỗi của phương pháp mà do người thực hiện không tìm hiểu kỹ và áp dụng sai. 'Thịt bò là thực phẩm tốt nhưng người huyết áp cao ăn nhiều có thể khiến huyết áp lên vùn vụt. Thịt gà cũng rất bổ nhưng ai đang bị lở, ngứa dùng bệnh nặng thêm. Không có thứ gì, dù lành nhất, là tốt cho tất cả mọi người', ông Liêu nói.

Ông cho biết, trong hướng dẫn cách thực hiện detox, tác giả cũng đã cảnh báo những trường hợp không nên dùng phương pháp này, đồng thời cần kiểm tra sức khỏe của bản thân trước khi áp dụng. Đặc biệt, trong quá trình thanh lọc, hằng ngày phải đều đặn đo huyết áp vài lần và ngưng ngay khi thấy có gì không ổn.

'Nếu người tập không tuân theo những chỉ dẫn này thì không những chẳng đạt hiệu quả mà còn gây hại cho bản thân. Thiền, Yoga, khí công... đều đã được chứng minh là tốt cho sức khỏe, nhưng cũng có người bị tẩu hỏa nhập ma, tai nạn khi tập, vì họ không hiểu về chính cơ thể mình và bộ môn tập luyện', ông Liêu cho biết.

Ông cho biết, về lý luận của một số bác sĩ dinh dưỡng cho rằng việc uống nước đường chanh khi đói gây hại cho dạ dày tiêu hóa là không đúng vì dung dịch này không chua lắm. Trong Đông y, ăn uống gì luôn tính đến yếu tố quân bình âm dương và loại thức uống này cũng đã được tính toán kỹ để đảm bảo điều này.