Phòng tránh viêm mũi dị ứng khi chuyển mùa và cách điều trị

Theo các chuyên gia, dị ứng là phản ứng của cơ thể chống lại những kháng nguyên lạ (dị nguyên) gây dị ứng. Khi kháng nguyên lạ tấn công lần đầu tiên, cơ thể sẽ tạo ra kháng thể để trung hòa kháng nguyên.

Những lần sau, khi kháng nguyên lạ này xâm nhập cơ thể, sẽ xảy ra phản ứng kịch liệt giữa kháng nguyên và kháng thể của cơ thể, từ đó xuất hiện các triệu chứng lâm sàng của viêm mũi dị ứng dị ứng là một bệnh toàn thân và viêm mũi dị ứng chỉ là biểu hiện tại chỗ của bệnh toàn thân.

Nguyên nhân

viêm mũi dị ứng là bệnh lý viêm niêm mạc mũi do các dị ứng nguyên gây ra. Hiện nay viêm mũi dị ứng là bệnh khá phổ biến do sự biến đổi khí hậu cũng như tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng. Nó có liên quan mật thiết với hiện tượng dị ứng nhất là ở người có cơ địa dị ứng

Một số dị nguyên có khả năng gây nên viêm mũi dị ứng có trong môi trường như bụi, phấn hoa hóa chất bông, vải, sợi, lông (chó, mèo) ký sinh trùng (bào tử nấm mốc, bọ chét, mò, mạt… có trong đệm, búp bê lông thú…), khói (khói thuốc khói bếp, khói nhà máy), trong một số thực phẩm như tôm, cua, ốc... hoặc một số dược phẩm như aspirin kháng sinh Viêm mũi dị ứng cũng có thể do thời tiết nóng, lạnh đột ngột, ẩm ướt, khô hanh.

Phòng tránh viêm mũi dị ứng khi thời tiết chuyển mùa

Hiện tượng phản ứng dị ứng này xảy ra ngay ở lớp nhầy niêm mạc của hệ thống đường hô hấp trên như: mũi, họng… gây nên hiện tượng viêm và kích thích niêm mạc mũi, được biểu hiện là ngứa hắt hơi chảy nước mũi

hắt hơi là một phản xạ nhanh, nhạy của cơ thể nhằm tống vật lạ ra khỏi vùng niêm mạc mà các dị nguyên vừa mới xâm nhập cơ địa dị ứng có liên quan mật thiết với bệnh viêm mũi dị ứng bởi khi người bị viêm mũi dị ứng có cơ điạ dị ứng như viêm da dị ứng mề đay mạn tính, exzema, tổ đĩa, hen suyễn…, có tỉ lệ cao hơn người bị viêm mũi dị ứng mà không có cơ địa dị ứng Chính vì thế, cùng một tác nhân gây kích thích nhưng người này có thể bị bệnh viêm mũi dị ứng nhưng người kia lại không bị.

Sau khi tiếp xúc với các dị ứng nguyên nói trên, sẽ xuất hiện một số triệu chứng sau đây là đã bị viêm mũi dị ứng: đau họng thường xuyên khàn giọng ngứa mũi, đôi khi kèm theo ngứa mắt, tai và vòm họng; nhảy mũi, thường là từng tràng dài; chảy nước mũi, nghẹt mũi; mũi mất ngửi; thường phải thở bằng miệng, nhất là lúc ngủ, hay ngáy ngủ, nhức đầu; trẻ em hay bị viêm tai giữa ho nhất là lúc nằm ngủ ban đêm.

Trẻ nhỏ có bị viêm mũi dị ứng?

Theo các chuyên gia trẻ sơ sinh trong thời gian bú mẹ và bế ẵm thường ít bị bệnh vì có kháng thể của mẹ truyền cho. Tuy nhiên, nếu lơ là để bé bị lạnh có thể bị viêm mũi họng, thậm chí viêm phế quản phổi Trường hợp trẻ hay bị hắt hơi sổ mũi mà không tìm được nguyên nhân để loại bỏ, có thể cần đưa bé đi khám chuyên khoa tai-mũi-họng xem có phải do dị hình về giải phẫu mũi và tư vấn cách điều trị cụ thể.

Để phòng bệnh cho bé cần tránh các yếu tố nguy cơ như bụi nhà, lông chó, mèo, hít khói thuốc bị động (người lớn không nên hút thuốc trong nhà); cẩn thận khi thay đổi thời tiết, phòng ngừa viêm đường hô hấp chú ý giữ vệ sinh mũi. Khi bé bị chảy dịch mũi cần hút sạch và thường xuyên dùng nước muối sinh lý để rửa mũi cho trẻ.

Các loại viêm mũi dị ứng

Viêm mũi dị ứng có hai loại, loại có chu kỳ và loại không có chu kỳ. Đặc điểm của viêm mũi dị ứng rất dễ tái phát.

Loại có chu kỳ thường xảy ra đột ngột vào đầu mùa lạnh hay đầu mùa nóng hoặc nóng ẩm. Người bệnh thấy cay cay trong mũi, hắt hơi liên tục, thêm vào đó có thể thấy ngứa mũi, cay mắt, đỏ mắt, chảy nước mắt.

Tiếp đến là chảy nhiều nước mũi trong như nước lã. Có cảm giác rát bỏng ở vòm hầu họng. Ban ngày xuất hiện nhiều cơn như vậy, đặc biệt là vào lúc sáng sớm vừa ngủ dậy, nhưng tối đến lại dịu đi và kéo dài vài ba ngày đến vài tuần, nếu không được điều trị.

Viêm mũi dị ứng không có chu kỳ có triệu chứng giống như loại có chu kỳ nhưng khác ở chỗ là bệnh xuất hiện không theo mùa, không phụ thuộc thời tiết, cơn viêm không kịch phát, chỉ hắt hơi vài ba lần trong ngày, nhưng nghẹt mũi tăng dần và kéo dài hơn giữa hai cơn.

nghẹt mũi thường xuyên là do viêm mũi dị ứng mạn tính gây ra, bên cạnh đó là ù tai nhức đầu kèm theo (những triệu chứng này rất dễ nhầm với viêm xoang). Một số trường hợp viêm mũi dị ứng mạn tính kéo dài có thể gây nên loạn khứu giác (không ngửi thấy mùi) hoặc ngủ ngáy do nghẹt mũi. Viêm mũi dị ứng nếu không được điều trị dứt điểm có thể dẫn đến viêm xoang dị ứng polyp mũi, polyp xoang.

Do nghẹt mũi cho nên người bệnh phải thở bằng miệng dẫn đến viêm họng viêm phế quản dị ứng phế quản và rất có thể dẫn đến bệnh hen phế quản (hen suyễn). Viêm mũi dị ứng luôn làm cho người bệnh mệt mỏi giảm trí nhớ lo lắng nhiều đôi khi dẫn đến trầm cảm

Viêm mũi dị ứng có ảnh hưởng đến bệnh hen suyễn?

Các bệnh viêm mũi dị ứng và hen suyễn có điểm chung là… dị ứng; mũi và phế quản thuộc cơ quan hô hấp nên có mối quan hệ mật thiết với nhau. Một nghiên cứu cho thấy, trên 80% người bị suyễn có bị viêm mũi dị ứng. Viêm mũi dị ứng có thể gây khó khăn cho việc kiểm soát hen suyễn Nhưng khi điều trị tốt, viêm mũi dị ứng có thể làm giảm cơn suyễn. Viêm mũi dị ứng gây nghẹt mũi, làm cho bệnh nhân mất ngủ và mất ngủ lại dễ bị lên cơn hen.

Điều trị viêm mũi dị ứng thường dùng glucocorticoid xịt mũi để chống viêm, cũng tương tự thuốc điều trị hen suyễn Do đó, khi dùng thuốc loại này có tác dụng cho cả hai bệnh viêm mũi dị ứng và hen suyễn. Vì triệu chứng của hen suyễn thường che lấp triệu chứng viêm mũi dị ứng nên đối với bệnh nhân bị hen suyễn, cần kiểm tra xem có bị viêm mũi dị ứng không. Mùa lạnh, cả hai bệnh viêm mũi dị ứng và hen suyễn đều có thể bùng phát và tăng nặng nên bệnh nhân cần lưu ý đề phòng.

Điều trị và cách phòng bệnh

Những người viêm mũi dị ứng cần được khám chuyên khoa tai mũi họng hoặc chuyên khoa dị ứng. Trên cơ sở đó xác định nguyên nhân gây dị ứng để điều trị.

Trước hết là điều trị nguyên nhân, sau đó là kết hợp điều trị triệu chứng (dùng thuốc chống dị ứng). Tuy vậy, dùng thuốc gì là do bác sĩ khám bệnh chỉ định, người bệnh không tự ý mua thuốc để điều trị sẽ gây bất lợi và cần điều trị liên tục theo chỉ định của bác sĩ không điều trị ngắt quãng hoặc bỏ thuốc.

Ăn nhiều rau quả để tăng sức đề kháng cho cơ thể.

Có nhiều loại thuốc điều trị viêm mũi dị ứng nhưng hiệu quả nhất là các thuốc xịt glucocorticoid. Thuốc này có thể làm giảm viêm niêm mạc mũi, nhưng phải xịt đều đặn và lâu dài mới đạt được kết quả tốt nhất. Những người bị viêm mũi dị ứng theo mùa thì không cần phải dùng thuốc liên tục. Còn người đã bị bệnh lâu năm, khi biết sắp có triệu chứng viêm mũi dị ứng nên dùng thuốc xịt khoảng 6 tuần rồi ngưng, thường thuốc xịt đạt được tác dụng sau 2 tuần dùng thuốc. Thuốc kháng histamin dạng uống có thể dùng một hay phối hợp với các thuốc khác, có tác dụng giảm nhanh các triệu chứng hắt hơi, chảy nước mũi, ngứa mũi...

Bệnh nhân vừa bị viêm mũi dị ứng vừa bị hen suyễn, phải chú ý rằng các thuốc kháng histamin mà dùng kéo dài có thể làm tình trạng hen suyễn nặng thêm. Người bị nghẹt mũi nhiều nên dùng thuốc giảm sung huyết mũi vì rất hiệu quả, nhưng chỉ nên dùng vài ba ngày, người bị tăng huyết áp phải dùng thận trọng. Nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý là biện pháp tốt giúp làm sạch niêm mạc mũi, hạn chế viêm.

Bệnh nhân viêm mũi dị ứng cần tránh hút thuốc và ngồi gần người hút thuốc lá vì khói thuốc làm cho viêm mũi dị ứng và hen suyễn nặng hơn. Một dị ứng nguyên có thể gây ra cả hen suyễn lẫn viêm mũi dị ứng, nên bệnh nhân cần biết để tránh tiếp xúc với dị ứng nguyên này.

Ngoài ra, thường xuyên giặt sạch chăn màn, ga, vỏ gối, nhà ở cần thoáng, mát, sạch sẽ, tránh ẩm ướt để hạn chế nấm mốc phát triển. Cần vệ sinh răng miệng hàng ngày nhất là đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy. Không nên nuôi chó, mèo, chim trong nhà, tránh tắm cho thú hoặc tiếp xúc với thú nuôi.

Nếu không nuôi thú nữa thì phải làm vệ sinh sạch sẽ tường, sàn nhà, chú ý rằng các chất gây dị ứng từ thú nuôi có thể còn dính trong quần áo và một số bề mặt đồ vật trong nhà một thời gian dài sau khi đã loại bỏ thú nuôi và thường xuyên đeo khẩu trang khi ra ngoài. Tránh hít phải khói thuốc, khói xe, nước hoa, mùi hoa quả thực phẩm ôi thiu, xăng dầu, bụi đường..

Những lúc giao mùa thời tiết thay đổi từ nóng sang lạnh nhất là ở những người có cơ địa dị ứng, cần giữ ấm cơ thể như mặc đủ ấm, cổ nên được quàng khăn ấm, tay đi găng, chân đi tất.